محسن مردانی - دانشگاه پیام نور اصفهان
کوثر مرادی - مدیریت بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه مرکزی کشور

گیاه دارویی ناخونک با نام علمی Melilotus Officinalis گیاهی علفی از خانواده Leguminosae می باشد. به عنوان یک گیاه مهم از نظر اقتصادی در ایران می باشد اهمیت و ضرورت کشت بافت گیاه دارویی ناخونک به دلیل ویژگی های منحصر به فرد این گونه برای سایر فعالیت های دستوزی ژنتیکی می باشد. ریزازدیادی در شرایط آزمایشگاهی مبنای مهندسی ژنتیک به شمار می آید. علاوه بر این از آنجا که روش تکثیر این گیاه از راه کشت بذر بوده ضرورت استفاده از تکنیک کشت بافت به عنوان روشی سریع و زودبازده و غیر وابسته به ژنوتیپ به منظور تولید و تکثر این گیاه افزایش می یابد. تحقیق حاضر با هدف بهینه سازی زیرازدیادی گیاه دارویی ناخونک از طریق تکنیک کشت بافت به اجرا درآمد در این پژوهش تاثیر هورمون های مختلف رشد بر روی باززایی گیاه ناخونک با استفاده از تکنیک کشت بافت مورد بررسی قرار گرفت. تنظیم کننده های رشد سینوکینین های با سه غلظت BAP ( .، 0/15، 0/2، 0/5 میلی گرم در لیتر) KIN ( 0، 1، 2 میلی گرم در لیتر) و اکسین های IBA (0،0/15، 0/2، 0/5 میلی گرم در لیتر) یا NAA (0، 0/15، 0/20، 0/5، میلی گرم در لیتر) مورد ارزیابی قرار گرفتند نتایج نشان داد بهترین تیمار برای پرآوری گیاه ناخونک محیط کشت پایه MS حاوی 2 میلی گرم در لیتر BAP و 0/15 میلی گرم در لیتر IBA می باشد که میانگین تولید شاخه از هر ریزنمونه 2 تا 3 شاخه در فاصله هر واکشت 30 روز بدست آمده است. همچنین بهترین ریشه زایی برای ریزنمونه های باززایی شده در محیط MS حاوی IBA 0/5 میلی گرم در لیتر بدست آمده است. 90 درصد از گیاهچه های منتقل شده به گلخانه دارای رشد مناسی نمودن. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که همسو با نتایج دیگر محققان برای تکثیر بهینه گیاه دارویی ناخونک، متدی کارآمد، مطمئن و با سرعت عمل بالاتر می باشد.

ناخونک، Melilotus Officinalis، استقرار، پرآوری، ریزازدیادی، تنظیم کننده های رشد