نقش حسابداری مشترک در بهبود عملکرد مالی واحد های خدماتی شهرداری اراک (مطالعه موردی: پارکینگ های هوشمند و حمل ونقل عمومی)

واحدهای خدماتی درآمدزا مانند پارکینگ های هوشمند و سازمان حمل ونقل عمومی در سال های اخیر به عنوان ستون های اصلی تامین مالی شهرداری ها در ایران مورد توجه قرار گرفته اند. با این حال، عملکرد مالی بسیاری از این واحدها به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات دقیق، سیستم های گزارش دهی ضعیف و عدم استفاده از ابزارهای مدیریتی موثر، زیر سطح بهینه باقی مانده است. در این راستا، اصول حسابداری مشترک با تاکید بر هزینه یابی دقیق، تحلیل سودآوری، مدیریت درآمد و گزارش دهی مبتنی بر شاخص می تواند تحولی بنیادین در عملکرد این واحدها ایجاد کند. این پژوهش با رویکرد ترکیبی (کمی-کیفی) و با استفاده از روش مطالعه موردی، به بررسی نقش حسابداری مشترک در بهبود عملکرد مالی دو واحد خدماتی کلیدی شهرداری اراک—یعنی سازمان پارکینگ های هوشمند و سازمان حمل ونقل عمومی—می پردازد. داده ها از طریق تحلیل گزارش های مالی سه ساله (۱۴۰۱–۱۴۰۳)، پرسشنامه های توزیع شده بین ۶۲ نفر از کارشناسان و مدیران، و مصاحبه های عمیق با ۱۰ نفر از ذینفعان کلیدی جمع آوری شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که واحدهایی که از سال ۱۴۰۲ به صورت آزمایشی از اصول حسابداری مشترک (مانند هزینه یابی فعالیت محور، تحلیل حاشیه سود، و شاخص های کلیدی عملکرد) استفاده کرده اند، عملکرد مالی به مراتب بهتری داشته اند. به طور خاص:• سازمان پارکینگ هوشمند در سال ۱۴۰۳، سود خالص ۲۳% بیشتر نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته است.• سازمان حمل ونقل عمومی با محاسبه «هزینه هر سفر»، توانسته است هزینه های عملیاتی را ۱۲% کاهش دهد.با این حال، این موفقیت ها با چالش هایی مانند عدم یکپارچگی با سیستم رسمی حسابداری دولتی، کمبود نیروی متخصص و مقاومت فرهنگی همراه بوده است. در نهایت، پژوهش حاضر پیشنهاد می کند که شهرداری اراک با ایجاد «چارچوب مدیریت عملکرد واحد محور» که در آن اصول حسابداری مشترک به عنوان هسته اطلاعاتی عمل کند، بتواند بهبود عملکرد مالی را در سایر واحدهای خدماتی نیز تعمیم دهد. این رویکرد نه تنها به افزایش درآمدهای شهرداری کمک می کند، بلکه الگویی برای شهرداری های مشابه در ایران محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

حسابداری مشترک ، عملکرد مالی ، واحد های خدماتی ، پارکینگ هوشمند ، حمل ونقل عمومی ، شهرداری اراک ، هزینه یابی فعالیت محور ، شاخص های کلیدی عملکرد ، مدیریت درآمد ، سودآوری عملیاتی