لیلا جلالی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
جواد بذرافشان - استادیار گروه آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
علیرضا توکلی - استادیار، بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات کشاورزی، استان سمنان، شاهرود

برآورد بارش مؤثر همواره یکی از مسائل مهم در امر مدیریت آبیاری کشاورزی بوده است. در این مطالعه، از یک مدل دولایه ای بیلان رطوبتی روزانه آب خاک جهت برآورد بارش مؤثر در دوره آماری 25 ساله (1984-1983 تا 2008-2007) برای محصول گندم دیم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه استفاده شد. در این مدل فرض شده که علاوه بر آب ذخیره شده در ناحیه ریشه، آن بخش از آب موجود در حد فاصل روز قبل و روز فعلی توسعه ریشه نیز در محاسبات بارش مؤثر رز فعلی در نظر گرفته شود. توانمندی مدل بر اساس بخشی از تغییرات در میزان محصول گندم دیم که توسط تغییرات در میزان بارش مؤثر قابل توجیه است مورد ارزیابی قرار گرفت. همبستگی نسبتاً بالا بین مقادیر بارش مؤثر سالانه و عملکرد محصول گندم دیم و نیز بارندگی سالانه (به ترتیب 0/78 و 0/97)، اجرای قابل قبول مدل در برآورد بارش مؤثر را نشان داد.

بارش مؤثر، مدل بیلان آب خاک، گندم دیم، مراغه