راضی سرخه - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد و مدیر تحقیق و توسعه شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه
عادل مدحج - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز
عطاالله سیادت - استاد دانشگاه آزاد دزفول
مهران شرفی زاده - استاد دانشگاه آزاد دزفول

مناطق وسیعی از سطح کشور با تنش گرما مواجه هستند که باعث افت عملکرد گیاهان زراعی به ویژه گندم که مهمترین گیاه تغذیه ای انسان است شده، لذا به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد دانه و اثر آن در افزایش عملکرد و افزایش میزان تحمل به تنش پنج رقم گندم نان آمزایشی به صورت کرت خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو تاریخ کاشت انجام گرفت. نتایج نشان داد، میانگین عملکرد دانه تمامی ژنوتیپ ها در شرایط تنش گرمای پس از گرده افشانی نسبت به شرایط مطلوب 27 درصد کاهش یافت و در بین ارقام، رقم چمران و کویر به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را در دو تاریخ کاشت مطلوب و تا تاخیر را دشتند. درتیمارهای بدون کود و 70 کیلوگرم نیتروژن نسبت به تیمار 140 کیلوگرم نیتروژن در شرایط مطلوب، عملکرد دانه به ترتیب 33 و 10 درصد و در شرایط تنش گرمای پس از گرده افشانی به ترتیب 36 و 11 درصد کاهش یافت. تنش گرمای پایان فصل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، و شاخص برداشت را در مقایسه با شرایط مطلوب به ترتیب 27، 24/5، 18 و 5 درصد کاهش داد.

نیتروژن، تنش گرمای پس از گرده افشانی، گندم و عملکرد دانه