تاثیر اجرای سیستم حسابداری مشترک بر شفافیت مالی و پاسخگویی شهرداری اراک: تحلیلی از منظر حکمرانی شهری و اقتصاد عمومی

شفافیت مالی و پاسخگویی از ارکان اساسی حکمرانی خوب در سطح محلی محسوب می شوند و نقشی کلیدی در افزایش اعتماد عمومی، کاهش فساد و بهبود کارایی مدیریت منابع عمومی ایفا می کنند. در این میان، سیستم های اطلاعاتی مالی—به ویژه حسابداری—به عنوان ستون های اصلی فراهم آورنده اطلاعات شفاف و قابل اعتماد عمل می کنند. در سال های اخیر، تمایل به بهره گیری از اصول حسابداری مشترک (Commercial Accounting) در نهادهای دولتی، به دلیل قابلیت های بالای آن در زمینه گزارش دهی دقیق، تحلیل عملکرد و افشای اطلاعات، افزایش یافته است. این پژوهش با رویکرد کیفی-کمی ترکیبی و با استفاده از روش مطالعه موردی، به بررسی تاثیر اجرای سیستم حسابداری مشترک بر شفافیت مالی و پاسخگویی در شهرداری اراک می پردازد. داده ها از طریق تحلیل گزارش های مالی سه ساله (۱۴۰۱–۱۴۰۳)، پرسشنامه های توزیع شده بین ۸۵ نفر از کارشناسان، شهروندان و اعضای شورای شهر، و همچنین مصاحبه های عمیق با ۱۰ نفر از مدیران ارشد شهرداری جمع آوری شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که اجرای اصول حسابداری مشترک—به ویژه در بخش های درآمدزا مانند پارکینگ های هوشمند، سازمان حمل ونقل و واحد های خدماتی—منجر به افزایش قابل ملاحظه ای در شاخص های شفافیت (مانند دسترسی به اطلاعات، وضوح گزارش ها و قابلیت ردیابی هزینه ها) و پاسخگویی (از طریق ارائه شاخص های عملکردی و تحلیل سودآوری) شده است. با این حال، عدم یکپارچگی این سیستم با ساختار رسمی حسابداری دولتی، محدودیت هایی در گسترش کامل آن ایجاد کرده است. در نهایت، پژوهش حاضر پیشنهاد می کند که شهرداری اراک با ایجاد «واحد شفافیت مالی» و به کارگیری یک سیستم گزارش دهی دوگانه (رسمی و عملیاتی)، بتواند از مزایای حسابداری مشترک برای تقویت حکمرانی شهری بهره ببرد. این رویکرد نه تنها به افزایش اعتماد شهروندان کمک می کند، بلکه الگویی برای شهرداری های مشابه در ایران محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

حسابداری مشترک ، شفافیت مالی ، پاسخگویی ، شهرداری اراک ، حکمرانی شهری ، گزارش دهی مالی ، افشای اطلاعات ، اعتماد عمومی ، واحد شفافیت مالی