طراحی مدل آموزشی معلم مثبت در دوره متوسطه دوم (پایه دهم) با استفاده نظریه برخاسته از داده ها

با توجه به اهمیت معلم مثبت در بهبود عملکرد تحصیلی، ایجاد انگیزه ی مثبت، افزایش اعتماد به نفس و ارائه ی آموزش های سازنده به دانش آموزان، این پژوهش با هدف طراحی مدل آموزشی معلم مثبت با استفاده از نظریه برخاسته از داده ها انجام شد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری و تحلیل داده ها، کیفی و بر مبنای نظریه داده بنیاد است. حوزه ی پژوهش در بخش کیفی شامل کلیه ی معلمان دختر دوره متوسطه دوم (پایه دهم) شهر تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بودند که با روش نمونه گیری نظری ۱۹ نفر آنان مورد پرسش قرار گرفتند. ملاک انتخاب افراد دارا بودن تخصص، سوابق مفید تجربی، مطالعاتی یا تحقیقاتی در حوزه پژوهش حاضر بودند. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که داده ها پس از مصاحبه با معلمان به استناد اصل اشباع نظری انجام شد. طول مدت زمان هر مصاحبه ۹۰-۳۰ دقیقه بود مصاحبه ها تا جایی ادامه یافت که مصاحبه شونده اطلاعات جدیدی در اختیار پژوهشگر قرار نداد و صرفا تکرار اطلاعات قبلی بود، بدین ترتیب اشباع نظری داده ها با ۱۹ نفر از مصاحبه کنندگان حاصل گردید. برای مشخص کردن روایی و پایایی داده ها از بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. نتایج تحلیل داده در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و کدگذاری انتخابی حاکی از ۱۴ مقوله و ۱۰۲ کد باز بود که در قالب مدل پاردایمی شامل عوامل علی (جو حمایتی از معلم توسط مدرسه و اولیا، رفع دل مشغولی های معلم)، عوامل زمینه ای (تخصص و تسلط معلم، رضایت و علاقه ناشی از تدریس)، عوامل مداخله ای (زیرساخت مدارس، مشکلات اقتصادی)، راهبردها (تعامل سازنده و دوسویه معلم-شاگرد، ایجاد انگیزه و امیدواری در دانش آموزان، مشارکت دادن دانش آموزان در یادگیری، شکوفایی خلاقیت ها و استعدادهای دانش آموزان، تشویق کردن دانش آموزان)، پیامدها (آرامش و امنیت دانش آموزان، پرورش مهارت های اخلاقی و تفکری، رشد هوش عاطفی و شایستگی) مدل معلم مثبت را منعکس نمودند. مدل معلم مثبت به عنوان مدل مناسب برای معلمان و برای کمک به حل مشکلات دانش آموزان در مدرسه و در کلاس های مضاعف استفاده می شود. همچنین پیشنهاد می شود مسئولان و دست اندرکاران آموزش و پرورش به صور مستقیم با برگزاری کارگاه های آموزشی معلم مثبت برای معلمان، ویژگی های مثبت آنان را ارتقاء دهند.

کلیدواژه ها:

معلم مثبت ، دوره متوسطه دوم(پایه دهم) ، نظریه برخاسته از داده ها ، مدل پارادایمی