بازشناسی و تحلیل روند ادواری ساخت و توسعه مسجد امام (ره)بروجرد

مسجد امام(ره) بروجرد از لحاظ نوع، طرح و پلان در زمره مساجد چهار ایوانی طبقه بندی می شود و در اکثر منابع به عنوان اثری از دوره قاجار معرفی گردیده است، برخی الگوی اولیه آن را مسجد امام (ره) تهران و مسجد نبی(ص) قزوین، قلمداد نموده اند. این بنا از گونه مسجد/ مدرسه های ترکیبی(متداخله) است که کارکرد بخش زیادی از فضاهای معماری مسجد، آموزشی بوده است و باوجود ویژگی های خاص تاریخی، معماری، سبک شناختی، اما تاکنون مطالعه درخوری که شناخت کافی از تاریخ و الگوی ساخت، ویژگی ها و تحولات معماری آن به دست دهد ارائه نشده است. هدف از نگارش این مقاله، بررسی روند ادواری ساخت و توسعه مسجد بر اساس تحلیل ساختار و شواهد معماری و کتیبه های آن است، تا از این طریق بتوان درحد امکان لایه های پنهانی از دوره های ساخت این مجموعه را شناسایی نمود و تقدم و تاخر آن را نسبت به مساجد مذکور ارزیابی نماید. پژوهش حاضر به شیوه تک نگاری با نگرش تاریخ معماری به موضوع پرداخته و از روش توصیفی- تطبیقی- تحلیلی بهره گرفته است؛ در این رابطه پس از بررسی میدانی، منابع مکتوب مرتبط با موضوع موردمطالعه و سنجش قرارگرفته و با موارد مشابه مقایسه شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که این بنا بر اساس ساختار و ویژگی های معماری و کتیبه های آن، پیش از دوره قاجار بنیان شده است و در دوره قاجار مورد مرمت قرارگرفته و توسعه یافته است.

کلیدواژه ها:

"مسجد سلطانی" ، "مسجد امام خمینی" ، "بروجرد" ، "مسجد چهارایوانی" ، "معماری زندیه"