نقش معلم ادبیات در تقویت سواد عاطفی و اخلاقی دانش آموزان

در نظام تعلیم و تربیت معاصر، یکی از مهم ترین دغدغه های آموزشی، پرورش انسان هایی است که علاوه بر سواد شناختی، از سواد عاطفی و اخلاقی نیز برخوردار باشند. آموزش مفاهیم اخلاقی و هیجانی، موجب رشد همدلی، مسئولیت پذیری، خودآگاهی، کنترل هیجان ها و احترام به دیگران می شود. در این میان، درس ادبیات فارسی یکی از غنی ترین ابزارهای تربیتی برای تقویت این ابعاد در دانش آموزان است. معلم ادبیات، با بهره گیری از ظرفیت های نهفته در متون ادبی، اشعار، حکایت ها و آثار برجسته ادبیات کلاسیک و معاصر، می تواند بستری عمیق برای رشد عاطفی، اخلاقی و انسانی در کلاس درس فراهم آورد.معلمان ادبیات، هنگامی که از رویکردهای خلاقانه، تعاملی و مبتنی بر گفت وگو بهره می گیرند، در واقع دانش آموزان را با دنیایی از احساسات، ارزش ها و انتخاب های اخلاقی روبه رو می سازند. متون ادبی، به ویژه آثار شاعران و نویسندگانی چون سعدی، مولوی، حافظ، فردوسی و نیما، حاوی پیام های ژرفی درباره نوع دوستی، عدالت، حقیقت جویی و خودشناسی است که می تواند به رشد وجدان اخلاقی و تقویت درک هیجانی فراگیران کمک کند.نقش معلم ادبیات در این فرایند صرفا آموزش واژه و معنا نیست، بلکه شامل هدایت عاطفی و اخلاقی دانش آموزان از طریق گفت وگو، نقد و تفسیر متون، و ایجاد پیوند میان تجربه های شخصی و مفاهیم انسانی موجود در آثار ادبی است.پژوهش های مختلف نشان داده اند که دانش آموزانی که در محیط هایی با تاکید بر سواد عاطفی و اخلاقی آموزش می بینند، در رفتارهای اجتماعی، ارتباطی و تحصیلی عملکرد بهتری دارند. بنابراین، آموزش ادبیات نه تنها ابزاری برای ارتقای مهارت های زبانی و زیبایی شناسی است، بلکه بستری تربیتی برای پرورش انسان های اخلاق مدار، همدل و اندیشمند محسوب می شود.این مقاله مروری با هدف بررسی ابعاد گوناگون نقش معلم ادبیات در تقویت سواد عاطفی و اخلاقی دانش آموزان، با تحلیل دیدگاه های نظری، مطالعات تجربی و تجارب آموزشی تدوین شده است و تلاش دارد تا اهمیت رویکرد انسانی در تدریس ادبیات را در راستای تربیت جامع و متعادل دانش آموزان نشان دهد.

کلیدواژه ها:

معلم ادبیات ، سواد عاطفی ، تربیت اخلاقی ، رشد هیجانی ، آموزش ادبیات فارسی ، ارزش های انسانی ، پرورش شخصیت