موانع فرهنگی و اجتماعی در اجرای موثر درس تربیت بدنی در بین دانش آموزان دختر: مطالعه کیفی

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل موانع فرهنگی و اجتماعی موثر بر اجرای درس تربیت بدنی برای دانش آموزان دختر در دوره ابتدایی، از منظر معلمان این دوره بوده است. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام گرفت تا تجربه های زیسته و درک عمیق معلمان نسبت به چالش های موجود در بافت فرهنگی و نهادی مدارس بازنمایی شود. جامعه آماری شامل معلمان زن تربیت بدنی در مدارس ابتدایی شهر نقده در سال تحصیلی ۱۴۰۴–۱۴۰۳ بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی، تعداد ۱۲ نفر برای انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته انتخاب شدند. داده های حاصل از مصاحبه ها با روش تحلیل مضمون در سه سطح کدهای مفهومی، مضامین پایه و مضامین سازنده طبقه بندی شدند. یافته ها نشان دادند که موانع اجرای موثر درس تربیت بدنی برای دختران را می توان در سه سطح کلان تحلیل کرد: (۱) موانع فرهنگی خانواده محور، شامل نگرش سنتی خانواده ها به ورزش دختران، محدودیت های پوششی و رفتاری، و نبود الگوی ورزشی در محیط خانه؛ (۲) موانع اجتماعی و نهادی، نظیر ضعف در سیاست گذاری آموزشی و فرهنگی، کمبود زیرساخت ها و امکانات ویژه دختران، و نگرش محافظه کارانه مسئولان مدارس؛ و (۳) موانع روان شناختی و هویتی دانش آموزان دختر، مانند اضطراب اجتماعی، ضعف اعتماد به نفس، و نگرانی درباره تصویر بدنی. نتایج پژوهش بر لزوم بازنگری در سیاست گذاری های آموزشی، توانمندسازی معلمان، فرهنگ سازی در خانواده ها، و تامین زیرساخت های مناسب برای تربیت بدنی دختران تاکید دارد. این موانع در هم تنیدگی میان نهادهای اجتماعی، ساختارهای رسمی آموزشی و روان شناسی فردی ریشه دارند و حل آن ها مستلزم رویکردی میان رشته ای و چندسطحی است.