مقایسه رشد و عملکرد تولید چوب در کلن های صنوبر دلتوئیدس (Populus deltoides W.Bartram ex Marshall) و دورگ های آن (P. x canadensis Moench) در شرایط اقلیمی شهرستان کرج
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، دوره: 33، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_IJFPR-33-2_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 47
نویسندگان
نویسنده مسئول، دانشیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
مربی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
سابقه و هدف: درختان تندرشد صنوبر به عنوان منابع مهم در تولید چوب به شمار می روند. آن ها، نقش مهمی در تامین مواد خام برای صنایع چوب و کاغذ و نیز کاهش فشار بهره برداری از جنگل های طبیعی کشور ایفا می کنند. هدف این پژوهش، ارزیابی پنج ساله عملکرد تولید چوب در کلن های صنوبر دلتوئیدس (Populus deltoides W.Bartram ex Marshall) و دورگ های آن (P. x canadensis Moench) است که از اواخر دهه ۱۳۸۰ وارد کشور شده اند. مواد و روش ها: پژوهش پیش رو در ایستگاه تحقیقات البرز در شهرستان کرج بر روی ۱۱ کلن صنوبر دلتوئیدس و دورگ های آن به همراه سه کلن موفق صنوبر معرفی شده در استان البرز (به عنوان شاهد) انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در فاصله کاشت ۴×۳ متر مربع برای یک دوره پنج ساله بررسی شد. از هر کلن، ۲۷ اصله نهال یک ساله و درمجموع، ۳۷۸ اصله نهال اصلی و نیز ۱۹۴ اصله نهال به عنوان اثرات حاشیه ای در پیرامون بلوک ها کاشته شدند. روش آبیاری به صورت شیاری هر هفته یک بار و کنترل علف های هرز نیز به طور منظم انجام شد. در پایان هر فصل رویش، ویژگی های رویشی شامل درصد زنده مانی، قطر برابر سینه و ارتفاع کل درختان اندازه گیری شد. همچنین، حجم کل، رویش قطری، ارتفاعی و حجمی، متوسط حجم در هکتار و نیز ضریب قدکشیدگی کلن های صنوبر محاسبه شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی برای متغیرهای رویشی و بررسی تفاوت بین میانگین ها با آزمون چنددامنه ای دانکن انجام گرفت. نتایج: تجزیه واریانس ویژگی های رویشی کلن های مورد بررسی در پایان سال پنجم نشان داد که به غیراز درصد زنده مانی، در متغیرهای رویشی دیگر مانند قطر برابر سینه، ارتفاع کل، حجم تک درخت و حجم توده در هکتار، تفاوت معنی داری بین کلن ها وجود داشت. نتایج مقایسه میانگین در پایان سال پنجم نشان داد که دو کلن P. x canadensis pacher وP. deltoides Marquette به ترتیب با متوسط رویش حجمی سالانه ۲۱/۸ و ۲۷/۷ متر مکعب در هکتار و تولید حجم چوب ۰۵/۴۱ و ۳۳/۳۶ متر مکعب در هکتار در رتبه اول جای گرفتند. P. deltoides ۹۲/۲۵۸ و P. x canadensis ۹۲/۴۰ نیز در مقایسه با کلن های دیگر مورد آزمایش در جایگاه دوم قرار گرفتند. ضریب قدکشیدگی در میان کلن های مختلف صنوبر در دامنه ای بین ۶۳ تا ۷۴ قرار داشت. بیشترین ضریب قدکشیدگی در P. x interamericana و P. deltoides ۹۲/۲۵۸ به ترتیب با ۶/۷۳ و ۲/۷۱ مشاهده شد. کمترین ضریب (۸/۶۲) نیز مربوط به کلن P. x canadensis BL costanzo بود. نتیجه گیری کلی: تنوع ژنتیکی و شرایط اقلیمی محیط کشت در گزینش کلن های موفق صنوبر ازنظر عملکرد تولید چوب موثر هستند. به طوری که در پژوهش پیش رو، کلن P. x canadensis pacher با متوسط رویش قطری سالانه ۲۲/۲ سانتی متر و متوسط رویش حجمی سالانه ۲۱/۸ متر مکعب، بیشترین مقدار را در مقایسه با کلن های شاهد (P. x canadensis I-۴۸۸ و P. x canadensis ۹۲/۴۰) به خود اختصاص داد، بنابراین در مناطق با شرایط اقلیمی نیمه خشک خارج از شمال ایران، این کلن صنوبر را می توان به عنوان کلن موفق ازنظر عملکرد تولید چوب معرفی کرد.کلیدواژه ها
تولید چوب, صنوبر دلتوئیدس, کلن, ویژگی های رشداطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.