رابطه کنترل شناختی با اهمال کاری تحصیلی در دانش آموزان دوره متوسطه: نقش میانجی خودتنظیمی

مقدمه: اهمال­ کاری تحصیلی وضعیتی است که در آن دانش‎آموزان به طور مستمر و ناخودآگاه از انجام به موقع وظایف و کارهای مرتبط با تحصیل خود باز می مانند، که این امر می­ تواند تاثیرات مخربی بر عملکرد تحصیلی آنان داشته باشد. کارکردهای اجرایی و خودتنظیمی فرآیندهایی به منظور کنترل هدف مند شناخت و یادگیری هستند که به طور مثبت بر نتایج تحصیلی دانش آموزان تاثیر گذارند. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش میانجی خودتنظیمی در رابطه بین کنترل شناختی با اهمال­ کاری تحصیلی در دانش­ آموزان متوسطه انجام شد. روش کار: در قالب پارادایم اثبات گرایی، با رویکرد کمی و در چارچوب یک طرح همبستگی از نوع مدل آزمایی معادلات ساختاری از بین دانش ­آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال مشغول به تحصیل در مدارس متوسطه شهر خرم آباد در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ از طریق روش نمونه­ گیری تصادفی خوشه‎ای چند مرحله‎ای ۴۵۲ نفر انتخاب شدند. مقیاس ­های ارزیابی کارکردهای اجرایی Holst و Thorell  (۲۰۱۸)، انعطاف پذیری شناختی Dennis و Vander Wal (۲۰۱۰)، اهمال کاری تحصیلی McCloskey (۲۰۱۱) و پرسشنامه خودتنظیمیBouffard  (۱۹۹۵) جهت گردآوری یافته­ ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها در چارچوب مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای SPSS-۲۷ و SmartPLS-۴ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده از مدل سازی معادلات ساختاری حاکی از تاثیر معنادار کنترل شناختی بر اهمال­ کاری تحصیلی (۰۰۱/۰>P= ؛۷۲/۸=t ؛۴۲۹/۰-=β)، کنترل شناختی بر خودتنظیمی (۰۰۱/۰>P= ؛۳۳/۶=t ؛۳۴۲/۰=β) و خودتنظیمی بر اهمال­ کاری تحصیلی (۰۰۱/۰>P= ؛۷۰/۵=t ؛۲۴۵/۰-=β) بود. بدین­ سان، در تاثیر کنترل شناختی بر اهمال­ کاری تحصیلی در مدل مفهومی مطالعه حاضر خودتنظیمی نقش میانجی جزئی مکمل داشت. نتیجه­گیری: در مجموع می­ توان چنین نتیجه گیری کرد که تاثیر مستقیم و غیرمستقیم کنترل شناختی بر اهمال­ کاری تحصیلی با افزایش سطح خودتنظیمی به طور معنا داری تشدید خواهد شد. خودتنظیمی در دانش ­آموزان نوجوان یک عامل محافظت ­کننده بین کنترل شناختی و اهمال­ کاری تحصیلی است.

کلیدواژه ها:

Academic procrastination ، Self-regulation ، Cognitive control ، Executive functions ، اهمال کاری تحصیلی ، خودتنظیمی ، کنترل شناختی ، کارکردهای اجرایی