تمدن اسلامی، گفت وگو های بین فرهنگی و هویت فرهنگی در پرتو آیات و روایات

در جهان معاصر، هویت های فرهنگی در معرض چالش هایی چون جهانی شدن، نفوذ فرهنگی و استحاله ارزشی قرار دارند. تمدن اسلامی با اتکا به مبانی قرآنی و روایی، الگویی متعادل از گفت وگوی بین فرهنگی و حفظ هویت اصیل ارائه می دهد. این مقاله با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی و استناد به منابع اسلامی، به بررسی اصول تعامل فرهنگی در قرآن و حدیث، سیره پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع)، و شاخص های صیانت از هویت اسلامی در بستر تعامل می پردازد. یافته ها نشان می دهد که از منظر اسلام، گفت وگو با فرهنگ های دیگر ضرورتی تمدنی و اخلاقی است، به شرط آن که بر حفظ هویت دینی و فرهنگی تاکید شود. آیات الهی همچون «لتعارفوا» (حجرات: ۱۳) و «اختلاف السنتکم و الوانکم» (روم: ۲۲)، تنوع فرهنگی را نه تهدید، بلکه فرصت دانسته و بر همزیستی آگاهانه تاکید دارند. در نتیجه، اسلام با ارائه الگویی تمدن ساز و کرامت محور، ظرفیت موثری برای مشارکت فعال در گفت وگوهای فرهنگی جهان معاصر دارد.

کلیدواژه ها:

تمدن اسلامی ، گفت وگوی بین فرهنگی ، هویت فرهنگی ، قرآن کریم ، حدیث