زهرا فخاری - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه شهرکرد
بهروز شیران - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی دانشگاه شهرکرد
محمود خدامباشی - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی دانشگاه شهرکرد
حسین فلاحی - استادیار گروه زیست شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

آلودگی با فلزات سنگین یکی از مشکلات عمده محیط زیست است. کادمیوم یکی از فراوانترین و گسترده ترین آلاینده ها می باشد که خطر جدی برای همه موجودات زنده از جمله گیاهان بشمار می رود. پاسخ گیاهان به تنش فلزات سنگین نیازمند تنظیم ژن ها در دو سطح رونویسی و پس از رونویسی می باشد. MicroRNA ها (miRNAها) از دسته RNA های کوچک با حدود 24-20 نوکلئوئید طول هستند که هیچ پروتئینی را رمز نمی کنند و یکی از مهمترین عوامل تنظیم کننده بیان ژن ها در مرحله پس از رونویسی هستند که در پاسخ به انواع تنش های زیستی و غیرزیستی از جمله فلزات سنگین درگیر می باشند. این پژوهش با هدف بررسی miR167 و ژن هدفش (ARF6) و نقش آن در پاسخ به تنش کادمیوم در آفتابگردان زراعی (Helianthus annuus L.) انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تکرار بیولوژیکی و 3 تکرار تکنیکی در دو سطح ملایم و شدید (20 و 5 میلی گرم بر کیلوگرم کلرید کادمیوم (cd20 , cd5) و شرایط بدون کادمیوم بعنوان کنترل و به روش کشت هیدروپونیک اجرا گردید. نمونه گیری در مرحله رشد شش برگی و پس از 24 ساعت از اعمال تنش از دو بافت برگ و ریشه انجام شد و استخراج RNA با استفاده از تریزول و بر اساس دستورالعمل شرکت سازنده انجام گرفت و میزان بیان miR167 و ژن هدف آن با استفاده از روش (qRT-PCR) PCR Quantitative Real-time اندازه گیری شد. miR167 میزان بیان بیشتری را در بافت ریشه نسبت به بافت برگ نشان داد و بیشترین بیان miR167 در بافت ریشه مربوط به تنش cd5 می باشد. و بیشترین بیان در بافت برگ مربوط به تنش cd20 می باشد. میزان بیان ژن هدف نیز در بافت ریشه بیان بیشتری نسبت به برگ داشت و بیشترین بیان در ریشه cd20 مشاهده شد و در برگ cd20 کاهش بیان نشان داد با توجه به نتایج می توان نتیجه گیری کرد که miR-167 در پاسخ به تنش کادمیوم نقش دارد و میزان بیان آن در بین دو بافت ریشه و برگ و بین cd5 و cd20 تفاوت معناداری وجود داشت.

میرنا، miR167، ARF6، کادمیوم، فلزات سنگین، تنش های غیرزیستی