سیدامیر توفیقیان اصل - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی
سیدسجاد حسین پور - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی

گردشگری به عنوان اساس گفتگوی ملتها به شمار می آید. این بخش از صنعت به دلیل دارابودن تنوع و برآورده ساختن نیازهای روحی و معنوی انسان، جایگاه مهمی در پیوند فرهنگها و ملتها دارد. این صنعت با جابه جایی جمعیت و سرمایه، تعادل و تعامل محیط زیست شهری را میسر می سازد. این پژوهش به مطالعه گردشگری فرهنگی به منظور ارتقاء محیط زیست شهری می پردازد تا ا ز این رهگذر بهبود کیفیت محیط زیست شهری را فراهم آورد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است. با توجه به اینکه فرهنگ عمومی، پایه و اساس گردشگری را تشکیل می دهد شهرها به علت تجمع نهادهای فرهنگی و مدنی همراه با تاریخ تمدن و شرایط ویژه طبیعی نیاز بیشتر به برنامه ریزی جهت توسعه پایدار شهری را از خود نشان داده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد توسعه گردشگری فرهنگی در صورتی می تواند سبب توسعه کیفی محیط زیست شهری باشد که اولاً توسط افراد محلی صورت بگیرد. ثانیاً با توجه به حفاظت منابع طبیعی و فرهنگی انجام شود. توسعه کنترل نشده گردشگری ممکن است در کوتاه مدت برخی ثمرات اقتصادی به بار آورد ولی در بلند مدت موجب بروز مشکلات زیست محیطی و اجتماعی – فرهنگی و افت کیفیت مکان های گردشگری خواهد شد که هم به زیان مردم محلی است و هم موجب ازدست دادن بازارهای گردشگری می گردد. از جمله مهمترین تاثیرات غیرکمی گردشگری، منافع و مشکلاتی است که این پدیده برای جامعه محلی و الگوهای فرهنگی آن به همراه می آورد. تاثیر فرهنگی و تربیتی گردشگری نیز بر محصولات مادی و انتزاعی فعالیت بشر، به ویژه بر نظام های ارزشی، معرفت و رفتاد فرد به جا می ماند. وقتی مردم محلی مشاهده می کنند که گردشگران به فرهنگ آنان با دیده تحسین می نگرند احساس مباهات به فرهنگ خودی در آنها تقویت یا حتی زنده خواهد شد.

گردشگری فرهنگی، جامعه محلی، محیط زیست، محصولات انتزاعی، کیفیت محیط شهری