محمدرضا سمائی - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی شیراز
داود حسین شاهی - مهندس بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
یعقوب رضایی - مهندس بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
هوشنگ ملک نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز،ایران

مقدمه و اهمیت موضوع: فلزات سنگین همواره اثرات مخرب و جبزان ناپذیری را بر محیط زیست انسان ها، گیاهان وجانوران وارد می سازند. فاضلاب حاصل از صنایع به عنوان یکی از منابع این فلزات نقش به سزایی در آلوده سازی محیط ایفا می نمایند. همراه با گسترش روزافزون صنایع و همچنین افزایش این نوع فاضلاب ها، روش های متعددی در جهت تصفیه این فاضلاب ها به وجود آمده است. استفاده از هر یک از این روش ها به عوامل مختلفی نظیر موقعیت فاضلاب، نوع وغلظت فلزات سنگین حضور آلاینده های دیگر در فاضلاب، میزان تصفیه مورد نیاز، هزینه تصفیه و مهم تر از همه به میزان شناخت ما از روش تصفیه و مزایا و معایب آن بستگی دارد. سیستم تصفیه در تصفیه خانه فاضلاب شهر یزد، برکه های تثبیت فاضلاب می باشند. در یزد صنایعی وجود دارند که فاضلاب خود را وارد شبکه جمع آوری فاضلاب می کنند، که این امر می تواند باعث بالارفتن مقادیر فلزات سنگین در فاضلاب شهری و در نهایت پساب خروجی از تصفیه خانه شود. مواد و روشها: این پژوهش به مدت سه ماه از فروردین تا خرداد 1387 انجام شده است. نمونه برداری به صورت هفته ای یک بار از ورودی، خروجی برکه های بی هوازی، اختیاری اولیه و خروجی تصفیه خانه صورت گرفته است. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که بالاترین درصد حذف مربوط به آرسنیک (86/94%) و پس از آن سرب (54/80%) وکادمیم (59/70%) بود و کمترین درصد حذف به جیوه (39/55%) تعلق داشت. از دیگر نتایج این تحقیق آن بود که فلزات سنگین در برکه های اختیاری، به ویژه برکه اختیاری دوم، بهتر حذف می شوند.نتیجه گیری: مقایسه داده های بدست آمده با استانداردهای تخلیه فاضلاب در ایران جهت مصارف کشاورزی و آبیاری حاکی از آن است غلظت سرب، کادمیم و آرسنیک بیش از حد استاندارد و غلظت جیوه در حد مجاز می باشد. در حالت کنونی استفاده از پساب خروجی برای آبیاری فضای سبز ایجاد شده در منطقه با توجه به استانداردهای ایران مناسب نیست.

فلزات سنگین، برکه های تثبیت، تصفیه فاضلاب، یزد