محمدرضا اختصاصی - استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
محمد زارع ارنانی - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
منیژه حاجی عابدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه یزد

خشکی بیش از حد و سختی شرایط مناطق بیابانی ایران باعث شده است تا دست اندرکاران درصدد یافتن راه حل هایی برای غلبه بر مشکلاتی باشند که حاصل عملکرد سیستم-های حاکم بر این مناطق است. یکی از معضلات اصلی نواحی بیابانی بحث فرسایش بادی و حرکت ماسه های روان است که سالیانه خسارات های زیادی به منابع زیستی این مناطق وارد می کند. از جمله راه حل هایی که برای حل این مشکل وجود دارد مالچ پاشی است. در این تحقیق کارایی چند نوع مالچ شیمیایی، بیولوژیکی و معدنی به منظور تثبیت تپه های ماسه ای مورد آزمایش قرار گرفته است. مالچ بیولوژیکی شامل چسب سریشوم و صمغ گیاهی، مالچ شیمیایی شامل ترکیبات اوره فرمالدئید و مالچ معدنی از ترکیب سیمان سیاه و سیمان سفید و مواد افزودنی دیگر تهیه گردید و در نهایت پارامترهای فیزیکی موثر در پایداری هر کدام مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که مالچ های معدنی مورد استفاده شامل مواد ترکیبی با سیمان سیاه و سیمان سفید از کارایی و پایداری بیشتری برخوردار می-باشند و می توانند نه تنها مقاومت فیزیکی خاک در مقابل نیروهای فشاری افزایش دهند، بلکه مقاومت برشی خاک را نیز افزایش می دهند. ضمن این که در مقابل فرسایش و انحلال مقاوم بوده و پایداری آن ها تا بیش از 5 سال ادامه خواهد داشت.

بیابان؛ فرسایش بادی؛ ماسه های روان؛ مالچ بیولوژیکی؛ مالچ شیمیایی