جلیل هلالی - دانشجوی دکتری هواشناسی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج
ابراهیم اسعدی اسکویی - دانشجوی دکتری هواشناسی، گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی، مشهد
جواد بذرافشان - استادیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران،کرج

گرد و غبار به عنوان یکی از پدیده های مضر اقلیمی، موجب خسارت به جوامع شهری، محیط زیست، کشاورزی و سایر بخش های اجتماعی می گردد. در این پژوهش سعی شده است پراکنش تعداد روزهای همراه با گرد و غبار در گستره ایران در کلیه اقلیم ها با استفاده از تکنیک سامانه اطلاعات جغرافیایی پهنه بندی گردد. به این منظور، تعداد 49 ایستگاه همدید انتخاب گردید. بررسی توزیع مکانی پدیده گرد و غبار نشان داد که تعداد روزهای گرد و غبار در نیمه جنوبی کشور بیشتر از نیمه شمالی آن است. در بین ماه‌های سال، بیشینه فراوانی وقوع این پدیده مربوط به ماه جولای بود. نقشه توزیع سالانه گرد و غبار در گستره کشور نشان داد که بیش ترین روزهای گرد و غباری در جنوب و شرق ایران در ایستگاه های زابل، دزفول و بوشهر (ساحلی)، به ترتیب برابر با 7/166، 8/111 و 6/108 روز از سال بوده است. در مقابل، کم ترین روزهای گرد و غبار در ایستگاه های شمالی شامل رشت، بابلسر و انزلی و به ترتیب 2/1، 3/1 و 4/1 روز در سال می باشد. همچنین بررسی‌های بیش تر نشان داد که گرم ترین ماه های سال مصادف با حداکثر تعداد روزهای گرد و غبار و سردترین ماه های سال مصادف با حداقل تعداد روزهای گرد و غبار می باشد.

تحلیل مکانی؛ پهنه بندی؛ سامانه اطلاعات جغرافیایی؛ گرد و غبار؛ ایران