نسیم حسین حمزه - دانشجوی دکتری هواشناسی
ابراهیم فتاحی - عضو هیات علمی پژوهشکده هواشناسی
پروین غفاریان - عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی

وقوع پدیده‌ی طوفان‌های گرد و خاک، در طی سال­های اخیر روند افزایشی در جنوب غرب ایران داشته است. الگوی گردش جوی نقش مهمی در رخداد مخاطرات طبیعی و از جمله گرد و غبار را دارند. بدین منظور، در تحقیق حاضر داده­های آماری ایستگاهای منتخب شهرهای اهواز، آبادان و دزفول با دوره‌ی آماری 5 ساله بین سال‌های 2006-2002 به عنوان مناطق متأثر از گرد و غبار انتخاب شدند. با به­دست آوردن روزهای همراه با گرد و غبار به عنوان روزهای نمونه، به طبقه­بندی و شناسایی الگوهای موثردر ایجاد فراوانی این پدیده پرداخته است. در تحقیق حاضر، به منظور شناسایی و طبقه بندی الگوهای همدیدی منجر به گرد و غبار از داده­های NCEP استفاده شد. با استفاده از روش تحلیل مولفه­های اصلی PCA و تحلیل خوشه­ای CA روزهای همراه با پدیده گرد و غبار گروه‌بندی شد. براساس روش فوق تمام روزها طی دوره‌ی آماری به 3 گروه طبقه­بندی شدند که ارائه دهنده‌ی متناوب­ترین الگوی گردش جوی منجر به پدیده گرد و غبار در ناحیه مورد مطالعه است. در نهایت نقشه­های ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای 500، 850 هکتو پاسکال و تراز سطح زمین به جهت شناسایی الگوها در زمان وقوع پدیده مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. و الگوهایی که باعث ایجاد گرد و غبار شدید و فراگیر در منطقه شناسایی گردید.

پدیده گرد و خاک؛ تحلیل مولفه­های اصلی؛ تحلیل خوشه­ای؛ همدیدی