مهدی کارگر - مرکز تحقیقات بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی گلستان-
کاظم ندافی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران
رامین نبی زاده - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران
علیرضا مصداقی نیا - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران

مقدمه و اهمیت موضوع:زیست آزمونی می تواند یک روش عینی برای ارزیابی اثربخشی روشهای تصفیه مورد استفاده باشد و نتایج آن بیانگر اثرات اکولوژیک بر روی آبهای پذیرنده باشد. پرکلرواتیلن یک هیدروکربن کلرینه است که به عنوان حلال در بسیاری از صنایع و فعالیت های خدماتی از جمله خشک شویی ها و صنایع خودروسازی به عنوان چربی زدا ، مورد استفاده قرار می گیرد. لذا جهت تعیین اثرات اکولوژیکی پساب حاصل از فرایندهای تصفیه به کار گرفته شده در این پژوهش در حذف پرکلرواتیلن ، ( فرایند اولتراسونیک، تابش فرابنفش و پروکسید هیدروژن)، آزمایشات زیست آزمونی انجام شد.مواد و روشها:با توجه حساسیت دافنیا و گزارش های موجود در مورد اینکه دافنیا مگنا حساس ترین آبزی بی مهره به ترکیبات آلی مختلف می باشد، سمیت پرکلرواتیلن و محصولات حاصل از تخریب پرکلرواتیلن در فرایندهای مختلف توسط دافنیا انجام شد.میزان غلظت کشنده 50 درصد(LC50)و واحد سمیت (Tu) تعیین شدند. جهت تعیین سمیت پرکلرواتیلن ابتدا محلول استوک آن با غلظت 100 میلی گرم بر لیتر تهیه شد، پس از آن 9 نمونه که هریک به ترتیب حاوی 0(شاهد)، 5 ، 10، 20 ، 30، 40 ، 50 ، 75 و 100 درصد حجمی از محلول استوک اولیه بودند جهت استفاده در مراحل بعدی تهیه شد. جهت تعیین سمیت محصولات حاصل از تجزیه پرکلرواتیلن توسط فرایندهای اولتراسونیک ، فتولیز، فتولیز به همراه پراکسید هیدروژن و فتوسونیک ، نمونه های اولیه جهت آزمایشات ، از محلول خروجی هریک از راکتورها که غلظت اولیه پرکلرواتیلن آن ها 100 میلی گرم بر لیتر بود، تهیه گردید.کلیه آزمایشات در آزمایشگاه میکروبیولوژی دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.نتایج و بحث:نتایج نشان داد که LC50 24 ساعته پرکلرواتیلن بر روی دافنیا مگنا برابر با 51/35 درصد حجمی و یا 51/35 میلی گرم بر لیتر است.LC50 48 ساعته، 72 ساعته و 96 ساعته پرکلرواتیلن نیز به ترتیب برابر 058/28 ، 033/21 و 27/19 میلی گرم بر لیتر بود. میزان سمیت در فرایندهای اکسیداسیون به کاربرده شده جهت تجزیه پرکلرواتیلن کاهش می یافت.نتیجه گیری:میزان سمیت در فرایندهای هبیریدی کمتر از فرایندهایی که به تنهایی رفته اند، است. توالی کاهش سمیت در مورد تمام دوره زمانی مشابه بود. لذا فرضیه کاهش سمیت محصولات حاصل از تجزیه پرکلرواتیلن بعد از انجام فرایندهای ذکر شده قابل قبول می باشد. لازم به ذکر است اگرچه در محلول خروجی از فرایندهای مختلف اکسیداسیون شیمیایی ترکیبات بینابینی مختلفی وجود دارد ولی سمیت آنها کمتر از سمیت اولیه پرکلرواتیلن می باشد علت این امر ممکن است جزیی بودن غلظت محصولات بینابینی باشد که باعث کاهش مقدار سمیت می شود.

پرکلرواتیلن، اولتراسونیک، فرابنفش،پراکسید هیدروژن، زیست آزمونی، دافنیا مگنا