سیده حوریه فلاح - عضو هیئت علمی گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی بابل
حسینعلی اصغرنیا - عضو هیئت علمی گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی بابل
محسن رضازاده - دکترای داروسازی، معاون دارو و غذا دانشگاه علوم پزشکی بابل
حسن اشرفیان امیری - متخصص داخلی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل

مقدمه و اهمیت موضوع: شیر برای تمام رده های سنی در جیره غذایی روزانه حائز اهمیت است ودر عین حال که یکی از مهمترین مواد غذایی مورد استفاده در انسان محسوب می شود باقیمانده های آنتی بیوتیکی ناشی از مصرف داروهای آنتی بیوتیک به سادگی آن را آلوده می کندوبا توجه به اینکه شیرهای آلوده به آنتی بیوتیکها در تولید فراورده های تخمیری لبنی نمی توانند استفاده شوند عمدتاً در تولید شیر پاستوریزه و استریلیزه استفاده می شوندکه این امر می تواند زمینه ساز بروز مشکلات عدیده بهداشتی در مصرف کنندگان شیر خصوصا گروه آسیب پذیر جامعه شودو اهمیت این موضوع را دوچندان می نماید. لذا با توجه به سهم در خور استان مازندران در تولید شیر خام و عدم وجود سابقه تحقیق کلاسیک در این زمینه برآن شدیم تاآلودگی شیرهای خام به باقی مانده آنتی بیوتیک را بررسی نماییم. مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی – تحلیلی - مقطعی از 22 سکو جمع آوری و 7 کارخانه تولید شیر پاستوریزه در شهرستان بابل و قائمشهر براساس استاندارد شماره 419 نمونه برداری انجام گردید و برای پایش باقیمانده آنتی بیوتیک از کیت کوپن CHR.HANSEN SP استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل آماری داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون Pearson Chi-Square testsاستفاده شد.نتایج و بحث: نتایج بدست آمده نشان می دهد که میزان آنتی بیوتیک در شیر خام بابل از 71 نمونه آزمایش شده 17 مورد مثبت (9/23 درصد).و در محصولات شیر ، از 92 نمونه آزمایش شده 2 مورد مثبت (2/2 درصد) بود و از مجموع 51 نمونه شیر نمونه برداری شده از مراکز جمع آوری شیرشهرستان قائم شهر ، در 15 نمونه ( 4/29 % ) باقیمانده آنتی بیوتیک مشاهده گردید. نتیجه گیری: با توجه به نتایج آماری به دست آمده درصد آنتی بیوتیک در شیرهای خام و محصولات تقریبا بصورت یکسان وجود داشته و میزان آنتی بیوتیک در اثر فرآوری حذف نمی شود. در این تحقیق بیشترین آلودگی آنتی بیوتیک نیز در ماه اردیبهشت می باشد که مطابق با برخی مدارک ارتباط بین وقوع ورم پستان و فصلهای سال متغیر است و وابستگی به مناطق جغرافیایی و شرایط آب وهوایی دارد.

آنتی بیوتیک، شیر خام، پاستوریزه، بابل، قائم شهر