طاهره نجیب - دانشجوی کارشناسی ارشد
عباس فرازمند - استادیارپژوهشکده بیونکنولوژی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
بهرام ناصرنژاد - استاد دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک
سیدمحمد حیدریان - استادیار پژوهشکده بیونکنولوژی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران

صنعت آبکاری با نداشتن شیوه های مناسب تصفیه و در نتیجه تخلیه پساب صنعتی خود به درون چاه های حفری باعث آلودگی منابع آبی زیر زمینی به فلزات سنگین می شود، با این حال حتی اگر از تصفیه مناسب پساب این واحدها قبل از تخلیه در محیط زیست اطمینان حاصل گردد، استخراج کنترل نشده فلزات سنگین از معادن باعث تولید پساب اسیدی زهکشی معادن در منابع زیر زمینی می شود. به علت دشواری و یا حتی نا ممکن بودن انتقال آب های آلوده به سطح ، انجام عمل تصفیه و دوباره برگرداندن آن به منبع، لزوم انجام زیست پالایی در محل (in situ) اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. با الهام گرفتن از خودپالایی طبیعت اما با فراهم کردن شرایط بهینه در مقیاس آزمایشگاهی امکان تصفیه بیولوژیکی با استفاده از باکتری های احیاء کننده سولفات به منظور استفاده در طبیعت بررسی شد. در این تحقیق یک بیوراکتور بی هوازی 4 لیتری طراحی و ساخته شد. باکتری های احیاء کننده سولفات از لجن هاضم بی هوازی تصفیه خانه فاضلاب شهری تهران با محیط کشت حاوی سولفات و منبع کربنی اتانول جداسازی و فعال گردیدند. محلول خروجی این بیوراکتور که به طور متوسط پس از سه روز حاوی S2- با غلظت 28/54 میلی گرم در لیتر بود قدرت حذف فلزات سنگین نیکل و روی را داشت. نتایج به دست آمده نشان داد که این محلول توانایی تصفیه آب های آلوده به این دو فلز را با غلظت اولیه 50 میلی گرم در لیتر از هرکدام به میزان 15/94 و 99/99 درصد به ترتیب مربوط به نیکل و روی داشت. در این روش علاوه بر تلقیح منابع آلوده زیر سطحی به محلول حاوی سولفید تصفیه کننده، خود باکتری های احیاء کننده سولفات نیز تثبیت می شوند که این باکتری ها می توانند به عنوان تصفیه کننده دائمی جهت زیست پالایی طولانی مدت در محل آلودگی استفاده شوند.

زیست پالایی؛ در محل آلودگی؛ باکتری های احیاء کننده سولفات؛ فلزات سنگین