گل آفرین قریشی - کارشناسی ارشد
عباس عالم زاده - استادیاردانشگاه شیراز
محمد جواهری - استادیاردانشگاه شیراز

آلودگی‎های نفتی که عمدتا به دلیل استخراج، پالایش و حمل و نقل نفت رخ می‎دهند، به ویژه در کشورهای نفت خیزی همچون ایران یک مشکل اجتناب ناپذیر محسوب می‎شوند. جهت رفع این آلودگی‎ها، تکنیک‎های موثر، آسان و کم هزینه‎ای مثل زیست پالایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف این پژوهش نیز جداسازی و شناسایی باکتری‌های موثر در زیست‌پالایی خاک‎های آلوده به ترکیبات نفتی است. به همین منظور، از یک نمونه نفت سفید، 3 نمونه خاک آلوده به نفت خام، گازوئیل و نفت کوره، و 2 نمونه خاک اطراف پالایشگاه شیراز که آلودگی ظاهری در آن وجود نداشت جهت جداسازی باکتری‌های تجزیه کننده نفت استفاده شد. از بین کلونی‎های جداسازی شده 7 ایزوله برای آزمایش‎های بعدی انتخاب شدند. ایزوله‎ها در محیط حداقل SSM که در آن منبع کربن حذف و نفت سفید 5/2% جایگزین شده بود کشت شدند. پس از آن جهت بررسی توانایی رشد ایزوله‎ها در غلظت نفت بالاتر، کشت در محیط SSM که منبع کربن، گوگرد یا نیتروژن حذف شده و نفت سفید با غلظت 20% اضافه شده بود انجام شد. پس از بررسی میزان رشد ایزوله‎ها در محیط‌های ذکر شده با اسپکتروفوتومتر و تجزیه و تحلیل با مقایسه میانگین، ایزوله‎های C4، C2 که هر دو از خاک آلوده به نفت خام جداسازی شده بودند، و ایزوله‎های SI1 و SI2 که هر دو از خاک اطراف پالایشگاه منطقه 1 جداسازی شده بودند، جهت بررسی میزان توانایی تجزیه نفت سفید برای آزمون کروماتوگرافی گازی انتخاب شدند. نتایج کروماتوگرافی گازی نشان داد که C2 08/69%، C4 69/47%، SI1 44/42%، و SI2 24/38% نفت سفید با غلظت 5% را در مدت 7 روز تجزیه کردند. در نهایت ایزوله‎ها با آزمون‎های بیوشیمیایی، کیت شناسایی API20E و آنالیز ژن 16S rRNA شناسایی شدند و مشخص شد که C2، C4 و SI2 به ترتیب متعلق به گونه‏های Citrobacter sedlakii، Entrobacter hormeachei، و Entrobacter cloacae می‏باشند.

زیست پالایی؛ نفت سفید؛ Citrobacter spp.؛ Entrobacter spp