بررسی نقش بازدیدهای علمی–تفریحی در افزایش انگیزش یادگیری دانش آموزان دبستانی

انگیزش یادگیری یکی از عوامل کلیدی در موفقیت تحصیلی دانش آموزان است و همواره مورد توجه پژوهشگران علوم تربیتی و روان شناسی بوده است. با توجه به اینکه آموزش صرفا محدود به فضای کلاس درس نیست، بازدیدهای علمی–تفریحی به عنوان یکی از راهبردهای موثر آموزشی می توانند در افزایش انگیزش یادگیری دانش آموزان نقش آفرین باشند. هدف این پژوهش بررسی نقش بازدیدهای علمی–تفریحی در افزایش انگیزش یادگیری دانش آموزان ابتدایی شهرستان روانسر در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش شبه آزمایشی (طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل) انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مدارس ابتدایی شهرستان روانسر بود که از میان آن ها با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد ۶۰ نفر انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد انگیزش یادگیری و برگه های مشاهده بود که روایی آن به تایید صاحب نظران و پایایی آن با آلفای کرونباخ بالاتر از ۰/۷۰ تایید شد. گروه آزمایش طی چندین جلسه در بازدیدهای علمی–تفریحی شرکت کردند، در حالی که گروه کنترل آموزش های معمول کلاسی را دریافت نمود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات انگیزش یادگیری دانش آموزان گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری افزایش یافته است. به ویژه انگیزش درونی، علاقه به یادگیری و مشارکت فعال دانش آموزان پس از اجرای بازدیدها رشد چشمگیری داشت. همچنین تحلیل کیفی داده ها نشان داد که بازدیدهای علمی–تفریحی باعث افزایش اعتماد به نفس، خودکارآمدی و نگرش مثبت دانش آموزان نسبت به یادگیری شدند. بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت که بازدیدهای علمی–تفریحی زمانی بیشترین اثربخشی را دارند که با فعالیت های تکمیلی پیش و پس از بازدید همراه شوند. بنابراین، طراحی هدفمند این برنامه ها می تواند به عنوان یک راهبرد آموزشی موثر برای ارتقای انگیزش و بهبود کیفیت یادگیری در مدارس ابتدایی مورد توجه سیاست گذاران و معلمان قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

انگیزش یادگیری ، بازدید علمی–تفریحی ، دانش آموزان ابتدایی ، آموزش تجربی ، یادگیری معنادار