وجوه ابهام در مجموعه داستان کوتاه هفت ناخدا
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های دستوری و بلاغی، دوره: 14، شماره: 26
- کد COI اختصاصی: JR_LSJ-14-26_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 51
نویسندگان
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران.
چکیده
هفت ناخدا نام مجموعه داستان کوتاه از شهریار مندنیپور است که خواننده را با ابهامات بسیاری مواجه میکند. موضوع این مقاله دلایل ایجاد ابهام و تلاش درجهت گشودن آنهاست. فشردگی و ایجاز داستان کوتاه خود، از عوامل ایجاد ابهام و تاویلپذیری است و تاویل موقوف به مشارکت خواننده است. ابهام، داستان کوتاه را به شعر نزدیک میکند. منظور از تشبه داستان کوتاه به شعر، اشارات غیرمستقیم، دلالتهای ضمنی، هر نوع اختصار و فشردهسازی است که با مولفه های روایت مانند پیرنگ، گره گشایی، شخصیت پردازی، رویدادها و دیگر عناصر آن پیوند مییابد و با ایجاد تعلیق بر بلاغت داستان کوتاه میافزاید. از سوی دیگر ابهام از مختصات پستمدرن است و با برخی مولفههای دیگر آن مانند عدم قطعیت، ازهمگسیختگی و غیاب ارتباط دارد. داستانهای این مجموعه براساس شگردهای ایجاد ابهام به روش توصیفی تحلیلی بررسی شدهاست. نتایج پژوهش نشان میدهد عوامل متفاوت ایجاد ابهام در این داستانها عبارتنداز: پیرنگ حذفی شامل حذف زنجیرههایی از پیرنگ در آغاز، میانه و پایان روایت، پیرنگ استعاری و اپیزود استعاری که درک رابطه علیت را با ابهام مواجه میکند و زمینهساز تفسیرهای مختلف از روایت است؛ تداخل جهانهای متکثر و ادغام جهانی که در مرز خواب و بیداری بر راوی داستان پدیدار میشود با جهان اسطوره؛ دیالوگ گسیخته به صورت گفتگوهای درونی و بیرونی تعدادی از سربازان که به شکل تکه چسبانی یا کلاژ، کنار هم قرار گرفته اند و خواننده با خوانش مکرر و ارتباط بین گفتگوها باید از پیرنگ رمزگشایی کند؛ کاربرد ضمایر بدون مرجع که شخصیتها را در پرده ابهام باقی میگذارد؛ گرهخوردگی دلالت متنی و بیرون متنی؛ بهمریختگی سیر خطی روایت؛ نمادگرایی و فاعلیت زمانهای مختلف فعل فارسی در جایگاه راوی نوعی فراداستان. تمامی این شگردها در هر داستان با توجه به نقش آن در گشودن معنای متن تحلیل شده است.کلیدواژه ها
ابهام, داستان کوتاه, هفت ناخدا, شهریار مندنی پور, داستان پسامدرنیستی, فراداستاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.