مطالعه تطبیقی موانع دسترسی به فرصت های برابر آموزشی با رویکرد عدالت آموزشی: تلفیقی از تحلیل محتوای کیفی و مدل سازی کمی

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جدید در مدیریت و حسابداری، دوره: 8، شماره: 15
  • کد COI اختصاصی: JR_JRMA-8-15_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 42
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فرشید رستم زاده

دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران (نویسنده مسئول)

شهلا مصطفوی

کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی، واحد تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

نابرابری در دسترسی به فرصت های برابر آموزشی یکی از چالش های ساختاری نظام های آموزشی است که اثرات پایدار بر توسعه فردی، اجتماعی و اقتصادی جوامع برجای می گذارد. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر این نابرابری ها و ارائه راهکارهای تحقق عدالت آموزشی در چارچوب رویکرد جامعه مهدوی انجام شد. از نظر هدف، مطالعه حاضر کاربردی و از نظر راهبرد، آمیخته اکتشافی (کیفی–کمی) است که طی سه مرحله مکمل اجرا گردید. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل ۱۰۱ منبع علمی شامل کتب، مقالات و پایان نامه های منتشرشده طی سال های ۲۰۱۵–۲۰۲۱ و ۱۳۸۹–۱۴۰۱ بود. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و اعمال معیارهای ورود، ۴۰ منبع واجد شرایط انتخاب گردید. داده ها مطابق الگوی شش مرحله ای روبرتس تحلیل و کدگذاری شدند و برای پایایی، دو ارزیاب مستقل فرایند را انجام دادند (ضریب توافق کاپا کوهن=۰. ۷۶). یافته های این مرحله بیانگر اهمیت چهار مانع کلیدی بود: کمبود زیرساخت های آموزشی در مناطق محروم، شکاف دیجیتالی، توزیع نامتوازن معلمان متخصص، و سیاست های آموزشی ناکارآمد. در بخش کمی، شاخص های شناسایی شده با روش دلفی دومرحله ای مورد تایید و اولویت بندی خبرگان حوزه آموزش قرار گرفت و روایی محتوایی آن ها با شاخص های CVR و CVI و میزان اجماع با ضریب کندال (W) بررسی شد. نتایج نشان داد بیشترین اجماع بر موانع ساختاری و منابع انسانی وجود دارد که اثر مستقیم بر تشدید نابرابری ها دارند. بر اساس تحلیل نهایی، راهکارهای پیشنهادی در چهار محور اصلی ارائه شد: (۱) توسعه زیرساخت های فیزیکی و فناورانه، (۲) ارتقای کیفیت و توزیع عادلانه منابع انسانی، (۳) اصلاح سیاست ها و نظام تخصیص منابع مالی آموزشی، و (۴) تقویت سرمایه اجتماعی و مشارکت نهادهای دولتی و مدنی. این یافته ها تاکید دارد که تحقق فرصت های برابر آموزشی مستلزم رویکردی جامع، چندسطحی و مبتنی بر شواهد است که ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به صورت هم زمان دربر گیرد.

کلیدواژه ها

فرصت های برابر آموزشی، عدالت آموزشی، نابرابری آموزشی، سیاست های آموزشی، شکاف دیجیتالی.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.