عراز محمد نوری راد دوجی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
معصومه سیرگو - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
یونس عادلی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

این تحقیق به منظور مطالعه امکان کشت پاییزه زنوتیپهای جدید آفتاب‌گردان در مقایسه با کشت زمستانه آن‌ها در شرایط دیم استان گلستان از پاییز سال 1٬387 به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد انجام گردید. این آزمایش به صورت طرح کرتهای خشنود شده در چهار تکرار با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی انجام گرفت. سطوح عامل اصلی شامل چهار تاریخ کاشت از نیمه اول آذر ماه با فواصل هر 15 روز یکبار بودند. سطوح حامل فرعی شامل شش زنوتیپ آفتاب‌گردان با اسامی SHF81-90 ، فرخ، Favorit ، آذر گل CMSG5xR-43 و CMSG5xR-43 . یادداشت برداری های معمول در طول دوره رویش به عمل آمد. پس از برداشت برداری پزی آمارگیری صفات مورد ارزیابی انجام گردید. نتایج تجزیه مرکب دوساله حاکی از معنی‌دار بودن اثر سال در کلیه صفات مورد بررسی به جز ارتفاع پست و قطر طب بود. یعنی شرایط مناسب‌تر سال اول آزمایش عملکردهای بالاتر بانه و روغن را به همراه داشت. اثر تاریخ کاشت به هیچ یک از صفات مورد مطالعه معنی‌دار نبود که می‌تواند به دلیل شرایط سال اول آزمایش و معنی دار نبودن این تیمار و صفات مورد نظر باشد. علی‌رغم معنی‌دار بود نبودن این دیدار، تاریخ کاشت دوم (نیمه دوم آذر ماه) به ترتیب با هم 1/858 تن دانه و 0/696 تن روغن در هکتار ، بالاترین مقادیر عملکرد دانه و روغن را داشت. اثر متقابل سال X هیتاریخ کاشت و کلیه صفات مورد بررسی معنی‌دار بود که با توجه به تفاوت شرایط دو سال آزمایش قابل انتظار بود. اثر رقم در کلیه صفات مورد مطالعه به جز در صد روغن معنی‌دار بود. هیبریدهای CMSG6xR-43 و SHF81-90 به ترتیب با 1/889 و 1385 تن دانه در هکتار بیشترین و کمترین مقادیر عملکرد دانه در واحد سطح را به خود اختصاص دادند. در این بررسی هیبریدهای فرخ و CMSG5xR-43 با 163/6 و 185/4 موث پول در رویش به ترتیب زودرس ترین و دیررس ترین ژنو تیپ‌های مورد بررسی بودن. بر اساس نتایج این تحقیق به منظور دستیابی به عملکردهای بالاتر و روغن در سال‌های صدای کم باران در مناطق بین دست گلستان که امکان آریایی وجود ندارد توصیه کشت هیبریدهایدیررس CMSG6xR-43 نظر گل در تاریخ کاشت دوم (بین دو زمان) می‌تواند مدنظر قرار گیرد. همچنین در سال‌های با بارندگی مناسب، کشت و تولید رقم باز گرده افشان فیوریت به دلیل هزینه کمتر تولید بذر و افزایش درآمد خالص کشاورزان از طریق کاهش هزینه تولید قابل توصیه خواهد بود.

آفتاب‌گردان، کشت پاییز و زمستانه ، رقم، عملکرد روغن