الهه آجودانی - کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی و مدرس دانشگاه پیام نور
غلامرضا یاوری - پس دادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور تهران
محمد خالدی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور تهران

مطالعه حاضر با توجه به اهمیت راهبردهای دانه‌های روغنی به پیش کلزا در سبد کالاهای مصرفی خانوار ایرانی و اهمیت آن از دیدگاه سیاست‌گذار و با هدف بررسی شاخص‌های مزیت نسبی تولید محصول کلزا در استان گلستان به عنوان نمایندگی تولید در کشور در بین سایر استان‌های تولیدکننده این که محصول طی دوره لیگ 86 - 1٬382 صورت پذیرفته است. در این پژوهش قیمت‌ها و درآمدهای بازاری و تفسیر مداخلات دولت به‌صورت یارانه‌های پرداختی و مالیات‌های دریافتی در تولید محصول کلزا با استفاده از ماتریس تحمیل سیاستی PAM در قالب شاخص‌های حمایتی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج شاخص‌های NPCI ، NPCO و EPC در دوره موردنظر نشان داد که به نهاده‌های تولید، یارانه تخصیص داده شده و در محصول تولید کنندگان مالیات غیرمستقیم وضع شده و ما بر ارزش افزوده به پولی به کلزا طی دوره لیگ 85 - 1٬382 مالیات غیرمستقیم وضع شده است و در سال 1٬386 مجموع اثرات مداخله دولت در بازار مطالب و بازار نهاده به نفع تولیدکننده بوده است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که سیاست‌های گذشته و جاری بخش کشاورزی ایران سعی در توسعه سطح کشت و تولید از راه دخالت هر چه بیشتر در سازوکار بازار و ایجاد انحراف در قیمت نهاده‌ها و ستاد هایده کشاورزی دارد درحالی‌که این سیاست‌ها چه در تشدید کارآمد سطح زیر کشت و چه عملکرد ناموفق بوده‌اند. با توجه به یافته‌های پژوهش پیشنهاد شده است که در نحوه اعطای یارانه به تولیدکنندگان محصولات زراعی تجدید نظر شده و در جهت حذف یارانه‌های اضافی اقدام شود. همچنین تنوع بخشی به سیاست‌های حمایتی به ویژه بیمه‌ای و تجدید نظر در سیاست قیمت‌گذاری باید در دستور کار سیاست‌گذاران قرار گیرد.

شاخص‌های حمایتی، ماتریس تحلیل سیاستی، کلزا