تاثیر اقلیم بر معماری زمینه گرا در معماری روستایی نواحی کوهستانی (نمونه موردی: روستای قلعه بالا شاهرود)
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: نشریه هنرهای کاربردی، دوره: 4، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_SAAJ-4-2_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 36
نویسندگان
استادیار، گروه مهندسی معماری، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.
دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه معماری، دانشکده پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران،تهران، ایران.
چکیده
امروزه معماری زمینه گرا با توجه ویژه به عوامل اقلیمی و ویژگی های محیطی، جایگاه مهمی در جهت تحقق معماری پایدار و ارتقای کیفیت زندگی در روستاهای کوهستانی پیدا کرده است. اقلیم، که شامل عناصری مانند دما، رطوبت، میزان تابش خورشید، نوع بارندگی و جهت وزش باد است، به طور مستقیم و غیرمستقیم در شکل دهی به بافت روستا، الگوی استقرار بناها و انتخاب مصالح ساختمانی بسیار موثر است. تجربه زیسته و دانش بومی مردمان این نواحی موجب شده معماری این مناطق همواره در تعامل و سازگاری با طبیعت و تغییرات محیطی شکل بگیرد. در این پژوهش به بررسی نقش و تاثیر این عوامل در معماری زمینه گرا در مناطق کوهستانی پرداخته شده و روستای قلعه بالا واقع در شهرستان شاهرود به عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب شده است. نقطه قوت پژوهش، بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر مشاهده میدانی دقیق، جمع آوری مستندات و تحلیل منابع اسنادی و میدانی است.پرسش اصلی تحقیق این است که چرا و چگونه ویژگی های متفاوت اقلیمی باعث شکل گیری فرم ها و ساختارهای معماری خاص در این مناطق شده اند و چه رویکردهایی برای پاسخگویی به شرایط جوی و نیازهای انسانی در این بافت ها به کار رفته است؟ بینش حاصل از تحلیل معماری روستای قلعه بالا نشان می دهد که بافت متراکم و پیوسته، فرم پلکانی منطبق با توپوگرافی، جهت گیری ساختمان ها به سمت نور خورشید، کاهش ابعاد فضاهای باز، کوچک بودن بازشوها، استفاده از دیوارهای قطور و مصالح بومی مانند سنگ و آجر، سقف های کوتاه و بام های مسطح، همگی به منظور کاهش تبادل حرارت، تامین آسایش حرارتی، ذخیره انرژی و همسویی با شرایط اقلیمی منطقه طراحی شده اند. نتایج نشان می دهد که پیوند عمیق بین معماری بومی و زمینه های اقلیمی، مسیری موثر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی فراهم آورده و این تجربیات می تواند به عنوان الگویی الهام بخش برای طراحی های آتی در مناطق مشابه مورد استفاده قرار گیرد.کلیدواژه ها
معماری زمینه گرا, معماری بومی, اقلیم کوهستانی, روستای قلعه بالا, معماری پایداراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.