نازنین پورجعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان
عباسعلی زمانی - استادیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان
مهران محسنی - استادیار گروه کنترل غذا و دارو، دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زنجان
عبدالحسین پری زنگنه - دانشیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان

هدف: ملامین یک ماده شیمیایی آلی است که به صورت کریستال های سفید رنگ غنی راز نیترژن یافت می شود. درصد بالای نیتروژن در ملامین انگیزه ی استفاده نامناسب از این ماده شیمیایی را فراهم آورده است و افزایش آن به شیر و سایر محصول های پروتئینی سبب افزایش دروغین مقدار نیتروژن می شود. هدف از کار حاضر اندازه گیری مقدار ملامین در نمونه های مختلف لبنی که در بازار ایران موجود است می باشد. مواد و روش ها: در کار حاضر مقدار ملامین در نمونه های شیر، ماست، شیرخشک، پودر شیر و پنیر در پنج نشان تجاری مختلف با استفاده از دستگاه HPLC ستون اکتادسیل سیلان و آشکارساز مریی و فرامریی به روش افزایش استاندارد اندازه گیری شد. از هر محصول با یک نشان تجاری سه نمونه تهیه شد و برای هر نمونه سه اندازه گیری تکراری انجام گرفت. کل اندازه گیری های انجام شده 225 عدد (پنج محصول x پنج نشان x سه نمونه x سه اندازه گیری تکراری) بود. نتایج و بحث: محدوده ی مقدار ملامین در نمونه های شیر (0/26-0/20(، ماست (0/99-0/57)، شیر خشک (3/40-0/35)، پودر شیر (1/22-0/09) و پنیر (2/50-0/30) اندازه گیری گردید و مقدار میانگین آن در هر محصول به ترتیب 0/24، 0/76، 1/38، 0/5630، 1/16 میلی گرم بر کیلوگرم می باشد که کمترین مقدار در شیر و بیش ترین در شیر خشک مشاهده شد. همچنین از تحلیل های آماری برای مقایسه ی مقدار ملامین در محصول های مختلف و نشان های تجاری مختلف استفاده شد. نتیجه گیری کلی: به منظور حفظ سلامت عمومی و ایمنی غذایی اتحادیه اروپا مقدار مجاز ملامین را 2/5 میلی گرم بر یلوگرم و سازمان غذایی آمریکا مقدار مجاز آن در شیر و محصول های لبنی را 0/25 میلی گرم بر یلوگرم تعیین کرده است. با توجه به مقدار اندازه گیری شده در نمونه های مختلف، نتیجه گیری می شود که می بایست برای ملامین مقدار حد مجازی مشخص شود و آنالیز روزمره آن در نمونه های مختلف لبنی انجام شود. روش کروماتوگرافی روش مناسبی برای این منظور خواهد بود.

ملامین، فرآورده های لبنی، شیر، کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا