تاثیر روش های تدریس معلمان بر انگیزه و عملکرد تحصیلی دانش آموزان: یک مطالعه مقایسه ای

هدف اصلی این پژوهش، بررسی و مقایسه تاثیر روش های تدریس مختلف معلمان بر انگیزه و عملکرد تحصیلی دانش آموزان در مقطع متوسطه اول است. این مطالعه با رویکردی ترکیبی (کمی و کیفی) به تحلیل داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه های استاندارد انگیزش تحصیلی هرمنس و نمرات آزمون های پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و همچنین مصاحبه های نیمه ساختاریافته با معلمان و دانش آموزان پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان و معلمان مدارس دولتی بلوچستان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ بود که از میان آن ها نمونه ای به حجم ۳۰۰ دانش آموز و ۳۰ معلم به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. روش های تدریس به دو دسته اصلی معلم محور (سخنرانی، پرسش و پاسخ سنتی) و دانش آموزمحور (یادگیری مبتنی بر پروژه، یادگیری مشارکتی، کلاس معکوس) طبقه بندی شدند. داده های کمی با استفاده از آزمون تحلیل واریانس (ANOVA) و آزمون تی مستقل و داده های کیفی با روش تحلیل محتوای استقرایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل کمی نشان داد که بین روش های تدریس دانش آموزمحور و افزایش معنادار انگیزه تحصیلی (شامل ابعاد انگیزه درونی، بیرونی و نگرش به یادگیری) و عملکرد تحصیلی (میانگین نمرات) دانش آموزان رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد. در مقابل، روش های معلم محور، اگرچه در انتقال حجم بالایی از اطلاعات در کوتاه مدت موثر بودند، اما تاثیر کمتری بر انگیزه درونی و یادگیری عمیق دانش آموزان داشتند. یافته های کیفی نیز این نتایج را تایید کرده و نشان دادند که دانش آموزان در کلاس هایی با رویکرد مشارکتی، احساس استقلال، شایستگی و تعلق بیشتری را تجربه می کنند که این عوامل به نوبه خود منجر به افزایش تلاش، پیگیری و در نهایت موفقیت تحصیلی آن ها می شود. این پژوهش نشان می دهد که به کارگیری روش های نوین و فعال تدریس می تواند به عنوان یک استراتژی کلیدی در جهت بهبود کیفیت نظام آموزشی و ارتقای سطح علمی و انگیزشی دانش آموزان مورد توجه سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزشی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

روش های تدریس ، انگیزه تحصیلی ، عملکرد تحصیلی ، تدریس دانش آموزمحور ، تدریس معلم محور