شهربانو عباسی جندانی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه یزد
علی اکبر کریمیان - استادیار دانشگاه یزد
احمد فتاحی - استادیار مرکز آموزش عالی اردکان

منطقه رودشتین در شرق اصفهان از مناطق حقابه دار رودخانه زاینده رود می باشد و کشاورزی در این منطقه با استفاده توامان از آب رودخانه زاینده رود و منابع آب زیرزمینی، صورت می گیرد. در چند سال اخیر به علت کاهش آورد رودخانه و مدیریت نامناسب منابع آبی، زندگی ساکنین این منطقه به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. لذا در این تحقیق سعی شده است تا نقش رودخانه زاینده رود بر وضعیت اقتصادی- اجتماعی ساکنان مناطق شرق اصفهان و به ویژه منطقه بن رود، بررسی و ابعاد آن مشخص شود. بدین منظور، ابتدا برای بررسی تاثیر رودخانه بر منابع آب زیرزمینی، نقشه های پهنه بندی سطح تراز آب زیرزمینی منطقه مطالعاتی با روش IDW ترسیم شده و سپس با استفاده از بررسی های میدانی و مطالعات کتابخانه ای، اثرات رودخانه زاینده رود بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم بررسی شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که سطح آب سفره زیرزمینی در سال 1388 نسبت به سال 1374، افت پیدا کرده و بیشترین افت نیز در مناطق اطراف رودخانه دیده شده است که نشان دهنده نقش مؤثر رودخانه بر منابع آبی این مناطق است. افت سطح آب زیرزمینی همراه با کاهش کیفیت آن و قطع جریان رودخانه زاینده رود باعث مختل شدن فعالیت کشاورزی در این مناطق و به تبع آن قطع منبع درآمد شده که همین امر سبب بروز مشکلاتی مانند بیکاری، مهاجرت و ترک محل زندگی، فروش سرمایه ها و اموال، افزایش بیماری های اعصاب و روان و ... شده است. به نظر می رسد که بهترین راه برای حل مشکل کشاورزان در دراز مدت، برگرداندن حقابه‌ها و ساماندهی نظام برداشت و توزیع آب است.

کشاورزی، وضعیت اقتصادی- اجتماعی، رودخانه زایند ه رود، دشت کوهپایه- سگزی، منطقه