صورت بندی مبانی توانمندسازی زنان از منظر قرآن کریم: یک مطالعه کیفی

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: مجله مطالعات میان رشته ای قرآن و الهیات، دوره: 2، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_ISQT-2-1_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 40
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فاطمه سادات حسینی

دانشجوی دکتری جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.

حفیظ الله فولادی

گروه جامعه شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.

حسین بستان(نجفی)

گروه جامعه شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.

چکیده

زنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه، نقش تعیین کننده ای در پیشرفت و تعالی خانواده و اجتماع ایفا می کنند. این مقاله با هدف تبیین مبانی اسلامی توانمندسازی زنان و مقایسه آن با نظریه های غربی، به تحلیل مضامین قرآنی مرتبط پرداخته است. جمع آوری داده ها با رجوع به متن قرآن کریم در کنار مرور اسناد و متون مرتبط و تحلیل داده ها با بهره گیری از روش تحلیل مضمون بر اساس ترکیبی از شیوه پیشنهادی آتراید-استرلینگ و براون و کلارک (۲۰۰۶) طی سه مرحله اصلی و شش گام صورت گرفت. یافته های پژوهش در سه دسته مبانی هستی شناختی (وحدت در مبدا آفرینش و هدفمندی خلقت)، انسان شناختی (اختیار و مسئولیت پذیری، تفاوت های طبیعی جنسی) و ارزش شناختی (برخورداری از روح الهی، ارزشمندی ذاتی، تقوا معیار ارزشمندی و فطرت، خاستگاه مشترک ارزش ها) سازماندهی شد. نتایج نشان داد رویکرد قرآن کریم درباره توانمندسازی زنان، برخلاف نظریه های غربی که بر آزادی و عاملیت مطلق تاکید دارند، به توازن بین حقوق فردی و مسئولیت های اجتماعی با نظر به مبانی مهمی نظیر تفاوت های طبیعی جنسی توجه ویژه ای دارد. همچنین توانمندسازی واقعی زنان مستلزم ترکیب عاملیت فردی با التزام به ارزش های الهی است. این پژوهش پیشنهاد می کند برنامه های توانمندسازی زنان در جوامع اسلامی لازم است با الهام از مبانی دینی و با در نظر گرفتن نیازهای بومی طراحی شود.

کلیدواژه ها

توانمندی, توانمندسازی, توانمندسازی زنان, تحلیل مضمون, قرآن کریم

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.