الهام ناظمی - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
محمدرضا درودی - دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

مفهوم مسکن علاوه بر مکان فیزیکی، کل محیط مسکونی که شامل تمامی خدمات و تسهیلات ضروری مورد نیاز برای بهزیستن خانواده، آموزش و بهداشت سایر پارامترهای فرهنگی, اجتماعی, اقتصادی افراد است را در بر می گیرد. به عبارت دیگر مسکن چیزی بیش از یک سرپناه صرفاً فیزیکی است و تمامی خدمات و تسهیلات عمومی لازم برای بهزیستن انسان را شامل می شود.اما آنچه که امروزه تحت عنوان «مسکن مهر» شاهد اجرای آن درسطح کشور می باشیم صرفاً به جنبه کالبدی مسکن تاکید دارد. و هدف اصلی آن اسکان قشر کم درآمد جامعه می باشد. این طرح, عنصر سازنده و عامل پویایی شهر یعنی «انسان» را نادیده می گیرد و فقط تلاش در جهت اسکان آن دارد.بنابراین در این پژوهش با فرض اینکه در ساخت مجموعه پروژه های مسکن مهر به شاخص های کیفی مسکن توجه کافی نشده است و به روش توصیفی- تحلیلی و با بهره مندی از مطالعات اسنادی و مشاهده مستقیم، بر ضرورت توجه به کیفیات فضایی و کالبدی به عوامل اصلی ایجاد و دوام سکونتگاه های انسانی مطلوب، در مکان یابی و طراحی پروژه های مسکن مهر پرداخته شده است. در ادامه پژوهش با بررسی چند نمونه از پروژ های مسکن مهر استان اصفهان مشخص می شود عدم توجه به این کیفیات، و اجرای این طرح به عنوان سرپناه صرف سبب تشدید بحران هویت درشهرسازی و معماری کشور شده و نیز ابعاد فرهنگی و اجتماعی جبران ناپذیری را در سالهای آتی به همراه خواهد داشت.

مسکن، مسکن مهر، شاخص های کیفی، کیفیات فضایی و کالبدی، اصفهان