عباس هانی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

فلزات سنگین بطور طبیعی در همه خاک ها وجود دارند،ولی آلودگی خاک به فلزات سنگین به دلیل فعالیت-های بشری رو به افزایش است.فلزاتسنگین در خاک هابه دلیل سمیت و پایداری آن ها در محیط زیست ونگرانی از نظر سلامت عمومی حایز اهمیت می باشند.به همین منظور بررسی توزیعغلظت فلزات سنگین جهت پایش آلودگی خاک وحفظ کیفیت محیط زیست ضروری است. این تحقیق به منظور بررسی نقش آلایندگی صنایع فولاد خوزستان در خاک های سطحی شهر اهواز انجام گرفت.در این تحقیق با استفاده ازروش نمونه برداری سیستماتیک تصادفی، 40 نمونه خاک از زمین های اطراف مجتمع فولاد خوزستان جمع آوری گردید وغلظت فلزات با دستگاه جذب اتمی وخصوصیات خاک از قبیل ECوpH اندازه گیری شد.به منظور تعیین پراکنش مکانی این عناصر از روش های زمین آماری (کریجینگ)وغیر زمین آماری (IDW-LPI-RBF)استفاده شد ودر نهایت نقشه پراکنش این عناصر با استفاده از سیسم اطلاعات جغرافیایی رسم گردید. به منظور تعیین منشأ آلایندگی عناصر سنگین از روش های آنالیزهای چند متغیره و روش های زمین آمار استفاده گردید. نتایج نشان داد بهترین روش درون یابی عناصر کادمیم، منگنز، آهن و نیکل به ترتیبIDW،کریجینگ،کریجینگ و IDWبود. درون یابی ها نشان داد که که بیشترین میزان آلودگی عنصر کادمیم ومنگنزدر قسمت شمال شرقی منطقه مورد نظر بود درحالی که بیشترین غلظت عنصرنیکل در قسمت هایغرب وجنوب غربیمنطقه وعنصر آهن در مرکز وشمال شرقی منطقه بود. نتایج آنالیز مولفه اصلی نشان داد که عناصر آهن،نیکل و منگنز دارای منشأ آنتروپوژنیک و عنصر کادمیوم دارای منشأ پدوژنیک می باشد.شاخص غنی شدگی نشاندادکه فلز کادمیوم نسبت به منگنز ونیکل از غنی شدگی بالایی برخوردار است.شاخص زمین انباشتگی فقط در عنصر کادمیوم مشاهده شد ودر منگنز،نیکل وآهن ناچیز بود.

آلودگی، عناصر سنگین، سیستم اطلاعات جغرافیایی، اهواز