مریم میرابی - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی پردیس فنی مهندسی شهید عباسپور
مجتبی فاضلی
مهبد کریمی

شبکه های جمع آوری و انتقال فاضلاب از جمله تأسیسات زیرزمینی و زیرساختهای شهری هستند که با صرف هزینه هایهنگفت مالی برای تأمینپیش نیازهای زندگی مطلوب برای بشر احداث می شوند. همزمان با افزایش قدمت این تأسیسات و زیرساخت های شهری ، اهمیت بازسازی آنها بیشتر می گردد. اما بازسازی شبکه های جمع آوری فاضلاب در محیط های شهری به ویژه در مناطق پرتراکم باعث بروز هزینه ها واثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی در کوتاه مدت و یا بلند مدت برای ساکنین شهر می شود .اثرات زیست محیطی و اجتماعی پروژههای ساخت یا بازسازی تأسیسات شهری خصوصاً شبکه های جمع آوری فاضلاب در کشور ما تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته اند و در اکثر موارد درچنین پروژه هایی ، معیار اصلی برای انتخاب روش اجرا، هزینه های مستقیم اقتصادی پروژهبوده است. این رویکرد در سالهای گذشته باعث تمایل بیشتر پیمانکاران به استفاده از روشهای مرسوم سنتی شده است. اما به حساب آوردن اثرات زیست محیطی و اجتماعی در معادلات ارزیابی پروژه، ممکن است تصمیم گیرندگان پروژه را به سمت استفاده از روشهای نوین سازگار با محیطزیست بکشاند. اما محاسبه اثرات زیست محیطی یک طرح عمرانی بسیار دشوار است و همواره محاسبات مربوط به این اثرات، به علت دخیل بودن پارامترهای متعدد و روابط بسیار پیچیده آنها، با عدم قطعیت همراه است . دراین مقاله تأثیر ونتایج بکارگیری ارزیابی اثرات زیست محیطی درپروژه های اجرایی زیرساخت شهری به خصوص در طرح های بازسازی شبکه فاضلاب مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور در ابتدا اثرات زیست محیطی طرح مشخص گردید، سپس برای مقایسه و ارزیابی، این اثرات، کمی سازی و معادل سازی مالی شدند و بر مبنای هزینه های معادل سازی شده، ارزیابی زیست محیطی بین روشهای مختلف اجرایی بازسازی شبکه های جمع آوری فاضلاب انجام گرفت. بر اساس نتایج گرفته شده ، روشهای بدون حفر ترانشه نسبت به سایر روشهای اجرایی سازگاری بیشتری با محیط زیست داشتند.

ارزیابی زیست محیطی طرح ها ، اصلاح و بازسازی شبکه جمع آوری فاضلاب ، روشهای بازسازی شبکه فاضلاب