کنترل و مدیریت سنتی آب های سطحی در مناطق خشک با استفاده از سازه های آبی کهن (مطالعه موردی: شهرستان خوسف)
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: پژوهشنامه خراسان بزرگ، دوره: 15، شماره: 57
- کد COI اختصاصی: JR_JPRESS-15-57_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 22
نویسندگان
استادیار، گروه باستان شناسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
استادیار، گروه باستان شناسی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران
استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
استادیار گروه باستان شناسی، دانشگاه هنر، شیراز، ایران
چکیده
مدیریت کنترل آب های سطحی به ویژه در مناطق کم بارش، یکی از راه های تامین آب برای رفع نیاز ساکنین مناطق خشک و کم آب ایران است. شهرستان خوسف واقع در استان خراسان جنوبی، یکی از مناطقی است که ساکنین آن از دیرباز تاکنون، به دلیل کمبود آب، با انجام تمهیداتی سعی در مدیریت و کنترل آب های سطحی داشته اند. در این راستا، با ایجاد سازه های آبی اعم از بندسار و آب انبار، تلاش نمودند تا آب های سطحی ناشی از بارندگی را کنترل و مورد استفاده قرار دهند. برای انجام این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. شیوه گردآوری و تنظیم اطلاعات در آن نیز بر پایه بررسی های میدانی و کتابخانه ای در سطح شهرستان خوسف بوده که با بهره گیری از نرمافزار GIS، برخی از این سازه ها نیز شناسایی و چگونگی پراکنش آن ها مورد تحلیل قرارگرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر نیز بررسی و تحلیل چگونگی کنترل و مدیریت سنتی و کهن آب های سطحی و نقش برخی سازه های مرتبط با آن همچون بندسار و آ ب انبار، در شهرستان خوسف است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که بیشترین اولویت در ایجاد و پراکنش این سازه ها، نزدیکی به روان آب های سطحی (۱۶/. برای آب انبار و ۱۵/. برای بندسار) و سپس ارتفاع مناسب (۰۸/. برای آب انبار و ۱۰/. برای بندسار) برای دسترسی بهتر به آب های سطحی است. همچنین، ساکنین این منطقه با توجه به شیب و جهت شیب مناسب، تلاش داشتند تا سرعت جریان آب های سطحی را برای ورود به بندسارها و آب انبارها، کنترل و مدیریت کنند. ماحصل اقدامات انجام گرفته، تغییر در زمین سیمای منطقه و تلطیف شرایط سخت محیطی برای ادامه حیات ساکنین را به دنبال داشته است.کلیدواژه ها
مدیریت آب های سطحی, بندسار, آب انبار, خراسان جنوبی, خوسفاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.