تاثیر عصاره های گیاهی بر بیماری زایی نماتد مولد غده Meloidogyne sp. در خیارگلخانه ای (Cucumis sativus)
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: دوفصلنامه مهار زیستی در گیاه پزشکی، دوره: 12، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JBIOCO-12-1_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 16
نویسندگان
دانشجو کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، یزد، ایران.
دانشیار بیماری شناسی گیاهی، عضو هیئت علمی علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان
دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، یزد، ایران.
دانشجو کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، یزد، ایران.
چکیده
نماتدهای گونه Meloidoyne sp. از مهمترین نماتدهای خسارتزای محصولات گلخانه، زراعی و باغی میباشند. به دلیل خاصیت آفت کشی عصاره و فرآورده های بسیاری از گیاهان، می توان از آنها در کنترل آفات و بیماری های گیاهی بهره برد، این مواد گیاهی به سادگی قابل تهیه و بی خطر بوده، و دوست دار محیط زیست هستند. این مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار انجام گرفت که در آن از پنج نوع عصاره آبی گیاه (آنغوزهFerula assa–foetida L، زیتون تلخ Melia azedarach، ، مرزه Satureja hortensis، گل جعفری Tagetes patula و چای ترش Hibiscus Sabdariffa) استفاده شد. ابتدا، تاثیر این عصاره ها در محیط آزمایشگاه بر روی لارو و تخم نماتد و در گلخانه بر روی شاخص بیماری زایی نماتد انجام و سپس در بخشی دیگر آزمون عصاره های گیاهی بر میزان فعالیت آنزیم های دفاعی (پروتئین کل، کاتالاز و پراکسیداز) در گیاه خیارگلخانه ای (رقم نگین) بررسی شد. نتایج نشان داد که کلیه تیمارهای مورد بررسی سبب افزایش مرگ و میر لاروها در زمان های ۲۴ و ۴۸ ساعت بعد از آزمایش شدند. از بین عصاره های مورد بررسی، گل جعفری، بیشترین درصد مرگ و میر لاروها را در ۲۴ ساعت اول، در تمام غلظت ها نشان داد. در ۲۴ ساعت دوم (۴۸ ساعت بعد از شروع آزمون) نیز تمام غلظت های عصاره گل جعفری (۰، ۵، ۱۵، ۲۵ و ۵۰ درصد)، در مقایسه با سایر عصاره ها بیشترین تاثیر را بر مرگ و میر لاروهای نماتد داشتند به طوریکه غلظت های ۵۰ و ۲۵ درصد به ترتیب سبب مرگ ۱۰۰ و ۸۲/۵ درصدی لاروهای نماتد شدند. در بین عصاره های گیاهی، بیشترین بازدارندگی به ترتیب مربوط به عصاره گل جعفری با بازدارندگی ۹۰%، عصاره آنغوزه با بازدارندگی ۷۳/۵۰ درصد، عصاره زیتون تلخ با بازدارندگی ۶۷/۵۲ درصد و عصاره چای ترش با بازدارندگی ۶۵/۲۱ درصد بود. در گلخانه، پس از گذشت ۴۵ روز اثر سطوح مختلف عصاره های گیاهی بر دو فاکتور شاخص گال و تعداد لارو سن دوم در ۲۰۰ گرم خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. تمامی تیمارهای اعمال شده تعداد لارو موجود در خاک را به طور معنی داری در مقایسه با شاهد (۳۴۸ لارو) کاهش دادند. کمترین تعداد لارو در بین تیمارهای اعمال شده مربوط به غلظت ۱۰۰% عصاره گل جعفری با تعداد ۴۱/۶۷ عدد لارو بود. نتایج اندازهگیری میزان پروتئین نشان داد که بیشترین میزان پروتئین به ترتیب مربوط به غلظت ۱۰۰ درصد عصاره گل جعفری به همراه نماتد (در روز پانزدهم) به میزان پروتئین ۱/۹۹ میلی گرم در لیتر، و سپس غلظت ۷۵ درصد عصاره به همراه نماتد به میزان ۱/۶۳ میلی گرم در لیتر بود. بیشترین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز، در غلظت ۱۰۰ درصد عصارهگل جعفری به همراه نماتد، به ترتیب به میزان ΔOD/Min/mg protein ۳/۹۳ و ۵/۳۴ مشاهده شد و در بین روزهای نمونه برداری بیشترین میزان فعالیت هر دو آنزیم پراکسیداز و کاتالاز در روز پانزدهم صورت گرفت. براساس نتایج، بعد از عصاره گل جعفری، عصاره آبی آنغوزه دارای اثر نماتدکشی مطلوبی در مقایسه با عصاره سایر گیاهان مورد مطالعه بود. بر اساس نتایج این مطالعه از عصاره های گل جعفری و آنغوزه می توان در برنامه های کنترل تلفیقی آفات و بیماریهای گیاهی استفاده کرد.کلیدواژه ها
خیار, نماتد گره ریشه, عصاره گیاهی, فعالیت آنزیمی, گلخانهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.