حیدر صادقی - استاد دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه خوارزمی

استعداد در فرهنگ های لغت به معنای توانایی ویژه و طبیعی و ظرفیت دستیابی به موفقیت تعریف شده است. با بهره گیری از این تعریف، استعدادیابی ورزشی را می توان شناسائی پتانسیل های بالقوه ویژگی های انسانی که تحت تاثیر عوامل مختلف ژنتیکی، جسمانی و رفتاری قرار دارد، معرفی کرد. با این رویکرد، شناخت قابلیتها و شیوه ارزیابی و شناسائی همه جانبه، تع یین میزان و نقش بخش های مختلف تاثیرگذار در هدفپیشگوئی، هدایت صحیح با حداقل خطا با نگاه به اجرای بهینه و ایمن مهارت های ورزشی، نقشی مهم در فرآیند استعدادیابی ایفا می کند. بدیهی است که استعدادیابی به معیارهای ویژه ای نیاز دارد. این معیارها از اینجهت ضرورت دارند که فرد توانا از ناتوان متمایز شده و آنهایی که مناسب یک رشته ورزشی بوده به این ورزش روی می آورند و افرادی که به معیارهای لازم دست نیابند در جهت دیگر هدایت می شوند .اگرچه موضوع استعدادیابی ورزشی به اواخر دهه 60 میلادی بازمی گردد و دیر زمانی نیست که در جای جای کره زمین، به آن پرداخته شده است، اما تجربه کشورهائی که در این حوزه فعالیت کرده اند، شاهد این مدعاستکه از آن می توان به عنوان جزئی از فرآیند هدایت صحیح افراد به حوزه های مختلف در عرصه فعالیت ورزشی به ویژه در سطوح قهرمانی، بهره برد. بشر از دیرباز علوم مختلف را برای درک، شناخت و توصیف پدیده های طبیعی به کار می گیرد اما دیر زمانی نیست که شاهد پدید آمدن علوم چند منظوره تاثیر گذار و تاثیرپذیربر یکدیگر، هستیم. اگر درگذشته سنت، آرمانها، فشار والدین، تشخیص معلم، تجهیزات ورزشی در دسترس در هدایت افراد به سمت ورزشی خاص، ایفای نقش می کرد، به نظر می رسد در حال حاضر، علاوه بر مواردبرشمرده شده، باید به توجه به ارتقا و افزایش دانش و علم بشر در شناخت ابعاد مختلف وجودی انسان ها، به عوامل موثر دیگری چون ژنتیک، آنتروپومتری، بیومکانیک، روانی، فیزیولوژیکی و آسیب شناسی، در کشف وهدایت ورزشکاران به سطوح قهرمانی نقش پر رنگ تری را قایل شد. با همه این احوال، در حال حاضر اندازه گیری ویژگی های آنتروپومتریکی جهت استعدادیابی ورزشی، بیشتر مورد نظر قرار می گیرد. به نظر می رسد در یک سازماندهی جدید، بتوان عوامل تغ ییر پذیر )آمادگی جسمانی، مشخصات پ کیر سنجی، سابقه ورزشی، ثبت مهارت، قامت، ساختار بدن و تیپ بدن(، و عوامل پایدار )روانی، فیزیولوژی، بیومکانیک( و یکفیت نهان و مخفی غیر قابل اندازه گیری )زیرکی،خلاقیت،...( را در دستور کار استعدادیابان علوم ورزشی تعبیه کرد.

بیومکانیک، استعدادیابی ورزشی