مس دوگان (جنوب شاهرود): کانه زایی مس- مولیبدن پورفیری در کمان ماگمایی ترود- چاه شیرین
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: فصلنامه زمین شناسی اقتصادی، دوره: 17، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_ECONG-17-1_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 31
نویسندگان
دانشجوی دکتری، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
استاد، دانشکده کانی شناسی و منابع معدنی، دانشگاه صنعتی کلاوستهال، کلاوستهال- زلرفلد، آلمان
چکیده
کانسار مس- مولیبدن دوگان در جنوب شاهرود و در کمربند ماگمایی شمال ایران مرکزی واقع شده است. در این منطقه، تودهای نیمه عمیق با ترکیب میکرودیوریتی به درون سنگ های آتشفشانی ائوسن تزریق و موجب کانه زایی شده است. کانه زایی به صورت رگه- رگچه ای و دانه پراکنده بوده و از لحاظ کانی شناسی، کانسنگ از کانی های اولیه پیریت، کالکوپیریت، بورنیت، مولیبدنیت و کانی های ثانویه مانند کالکوسیت، اکسید- هیدروکسیدهای آهن و مالاکیت تشکیل شده است. پهنه بندی دگرسانی در کانسار دوگان به صورت حلقوی و هم مرکز بوده و از پتاسیک در بخش مرکزی تا دگرسانی فیلیک و سپس دگرسانی پروپیلیتی در حواشی سامانه تغییر می کند. دگرسانی آرژیلیک در بخش های بالایی و سطحی پهنه فیلیک مشاهده می شود. بر اساس بررسی میان بارهای سیال، سیالات مولد دگرسانی پتاسیک غنی از مایع و مقدار اندکی بخار (L+V) بوده؛ درجه حرارت بالا (۳۹۸ تا ۵۱۳ درجه سانتی گراد) و شوری زیاد (بیش از ۵۰ درصد وزنی NaCl) دارند. احتمالا این سیالات دارای منشا ماگمایی بوده و عامل ایجاد رگه های V۱ و V۲ بودهاند. دگرسانی فیلیک (رگه های V۳) بر اثر فعالیت سیالات اغلب جوی حاوی فازهای بخار + مایع (V+L) با درجه حرارت کمتر (۲۱۰ تا ۳۶۰ درجه سانتی گراد) و شوری کمتر از ۱۰ درصد وزنی NaCl ایجاد شده است. از نظر زمین شیمی، نمونه های آذرین مورد بررسی در قلمرو ماگماهای کالک آلکالن حاشیه فعال قاره ای قرار گرفته اند و ماهیت آداکیتی دارند. ماهیت نیمه عمیق سنگ های میزبان (میکرودیوریت) و تشکیل آنها در کمان ماگمایی، حضور دگرسانی پتاسیک در بررسی های سطحی و عمقی، شوری و دمای بالای سیالات گرمابی، نوع رخداد کانه زایی (پراکنده و رگه- رگچ های)، پتانسیل بالای مس و مولیبدن و پهنه بندی دگرسانی های موجود همگی بیانگر رخداد یک سامانه پورفیری است. به طورکلی، محدوده معدنی دوگان از نظر محیط زمین ساختی تشکیل، جنس سنگ میزبان، بافت و ساخت، کانی شناسی و پهنه بندی دگرسانی شباهت های زیادی با کانسارهای مس- مولیبدن پورفیری نشان می دهد.کلیدواژه ها
کانه زایی مس و مولیبدن, دگرسانی پتاسیک, زمین شیمی, میان بار سیال, سامانه پورفیری, دوگان, ترود- چاه شیریناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.