عوامل موثر بر مشارکت جوامع محلی در حفاظت از منابع آب (مورد مطالعه: حوزه آبخیز سد ایلام)

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: مجله جغرافیا و پایداری محیط، دوره: 15، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_GERAZ-15-2_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 30
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

احسان فتحی

گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

جمال مصفایی

گروه مدیریت حوزه های آبخیز، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

محمدرضا اختصاصی

گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

علی طالبی

گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

در راستای حفاظت از منابع آب حوزه‎های آبخیز، نقش مشارکت جوامع محلی در مدیریت منابع آب از اهمیت ویژه‎ای برخوردار است. هدف از این پژوهش، تحلیل عوامل اثرگذار بر رفتار مشارکتی آبخیزنشین‎ها در راستای حفاظت از منابع آب در حوزه آبخیز سد ایلام است. این مطالعه جزو تحقیقات توصیفی - همبستگی است که در آن از تکنیک پیمایش برای جمع آوری داده ها استفاده شد. جامعه آماری شامل ۱۳۵ آبخیزنشین بود که نمونه ها به صورت تصادفی انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها و اطلاعات، پرسش‎نامه بوده است. نتیجه تحلیل توصیفی شاخص ها نشان داد که رابطه رفتار مشارکتی آبخیزنشین‎ها و سه متغیر باورهای هنجاری، هنجارهای قانونی و هنجارهای مشارکتی در سطح متوسط بودند. همچنین نتایج بررسی ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که این سه متغیر با رفتار مشارکتی آبخیزنشین‎ها در سطح خطای یک درصد رابطه مثبت و معنی داری داشتند. به علاوه، هنجارهای قانونی، باورهای هنجاری و هنجارهای مشارکتی به ترتیب بیشترین سهم را در رفتار مشارکتی آبخیزنشین‎ها در راستای حفاظت از منابع آب داشتند؛ بنابراین به نظر می رسد تقویت هنجارها و باورهای آبخیزنشینان در زمینه حفاظت از منابع آب، موجب افزایش رفتارهای مشارکتی شود. این ارتقای آگاهی و تغییر نگرش در جوامع محلی موجب مشارکت فعال تر و مسئولیت پذیری بیشتر می شود که در نهایت، با هم افزایی این جوامع با سیاست های حفاظتی، به مدیریت پایدار منابع آبی و تضمین پایداری آن ها کمک خواهد کرد.

کلیدواژه ها

باورهای هنجاری, حفاظت منابع آب, حوزه آبخیز, رفتار مشارکتی, هنجارهای قانونی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.