معرفی مدل مفهومی رابطه ی مابین سوءرفتار دوره کودکی با خطر رفتار خودکشی گرایانه در دوره جوانی
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره: 24، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_RUMS-24-3_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 7
نویسندگان
دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
چکیده
سخن سردبیر Editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره ۲۴، خرداد ۱۴۰۴، ۲۱۴-۲۱۲ معرفی مدل مفهومی رابطه ی مابین سوءرفتار دوره کودکی با خطر رفتار خودکشی گرایانه در دوره جوانی Introducing the Conceptual Model for the Association between Child Maltreatment and Youth Suicide Risk محسن رضائیان[۱] Mohsen Rezaeian تاکنون در سخنان سردبیری شماره های قبلی مجله دانشگاه، به مدل تعیین کننده های اجتماعی و عوامل خطر فردی برای خودکشی و خودآزاری (۱)، مدل پیشگیری از خودکشی و خودآزاری (۲)، مدل عوامل خطر و عوامل محافظت کننده از رفتار خودکشی و کاربرد آن در مدارس (۳)، و مدل مفهومی خودکشی در مناطق روستایی، پرداخته ایم (۴). در این سخن سردبیری قصد داریم تا به مدل مفهومی رابطه ی مابین سوءرفتار دوره کودکی با خطر رفتار خودکشی گرایانه در دوره جوانی، بپردازیم (۵). Duprey و همکاران، با مرور گسترده شواهد، نشان داده اند کودکانی که در معرض خطر غفلت یا سوءاستفاده هستند، زمانی که به سن جوانی می رسند، در معرض خطر بیشتری از انجام رفتارهای خودکشی گرایانه می باشند (۵). آن ها، به نتایج یک فراتحلیل منتشر شده در سال ۲۰۲۰ میلادی اشاره می کنند که این قبیل کودکان در مقایسه با همتایان سالم خود، ۳۶/۲ بار بیشتر در معرض افکار خودکشی و ۹۱/۲ بار بیشتر، در معرض اقدام به خودکشی هستند (۶) . افزون بر این، آن ها معتقدند که این برآوردها، زمانی اهمیت خود را به طور کامل نشان می دهد که متوجه شویم بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت منتشر شده در همان سال ۲۰۲۰ میلادی، نزدیک به یک میلیارد کودک ۱۷-۲ ساله در هر سال، در معرض کودک آزاری قرار می گیرند (۷). از همین رو، Duprey و همکاران بیان می کنند پیشگیری از خودکشی برای کودکانی که دچار غفلت یا سوء استفاده شده اند، از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار بوده و ضروری است تا مدل های مفهومی کارآیی، در این زمینه تدوین گردد تا مکانیسم این رابطه، دقیق تر شناخته شود. بر این اساس، آن ها خود نسبت به تدوین مدلی اقدام کرده اند که در آن با دیدگاه آسیب شناسی روانی، ساختار رابطه مابین سوءرفتار کودکی با خطر رفتار خودکشی گرایانه در جوانی، تشریح می گردد (تصویر ۱). تصویر ۱- مدل مفهومی رابطه ی مابین سوءرفتار دوره کودکی با خطر رفتار خودکشی گرایانه در دوره جوانی بر اساس آن چه که در پنل میانی تصویر فوق آمده است، برای آنکه سوءرفتار کودکی تبدیل به درد روانی و سپس رفتار خودکشی گرایانه در دوره جوانی گردد، باید به نکات متعددی توجه نمود. نخست، نوع، زمان رخ داد، شدت و مقدار تکرار در سوءرفتار کودکی است. در مرحله بعد و تحت تاثیر متقابل سه عامل بیولوژی، روانی و بین فردی، سوءرفتار کودکی تبدیل به درد روانی در دوره جوانی می گردد. برای نمونه در عامل بیولوژی، می توان به بی نظمی در پاسخ به استرس و مسیرهای مغزی مرتبط با خودتنظیمی؛ در عامل روانی به درونی و بیرونی سازی نشانه شناسی، خود بازنمایی، تنظیم احساسات و در عامل بین فردی به تعلق ضعیف، درگیری بین فردی و طرد شدن، اشاره نمود. زمانی که بر پایه این تعاملات متقابل، سوءرفتار کودکی تبدیل به درد روانی و سپس بروز افکار خودکشی در دوره جوانی گردید، برای آن که این افکار به رفتار منتهی شوند، نیاز به عوامل خطری وجود دارد که در ظرفیت روانی فرد، مشارکت می نمایند. این عوامل برای مثال می توانند شامل: سوءمصرف مواد و خودآسیبی غیرخودکشی گرایانه، باشند. افزون بر این و همان طور که در پنل بالای تصویر نشان داده شده است، عوامل خطر و محافظت کننده برجسته دوران رشد، به ترتیب در سه دوره اوایل کودکی، سن مدرسه و جوانی بر مجموعه این اتفاقات، تاثیرگذار خواهند بود. برای نمونه، این که فرد در اوایل کودکی در چه محیطی مورد مراقبت قرار گرفته، یا در دوران مدرسه، چقدر مشارکت داشته و یا در دوره جوانی، ارتباط وی با همتایانش چگونه بوده است. در زیر تصویر نیز، نشان داده شده است که کل این فرآیند، تحت تاثیر ملاحظات زمینه ای و فرهنگی نظیر: وضعیت اجتماعی- اقتصادی، نژادپرستی ساختارمند، عوامل مربوط به محله و فرآیندهای فرهنگی، قرار می گیرد (۵). از همین رو ضروری است که هر جامعه ای، با توجه به مختصات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خود، نسبت به تدوین مدل بومی سازی شده اقدام نماید. به این ترتیب، راه برای شناخت دقیق مکانیسم های رابطه مابین سوءرفتار دوره کودکی با خطر رفتار خودکشی گرایانه در دوره جوانی، فراهم می گردد. به خصوص اگر در تدوین این مدل، به جنسیت کودک نیز توجه شود. چرا که مکانیسم این رابطه ممکن است تفاوت هایی را بر مبنای جنسیت کودکان، به همراه داشته باشد. بدیهی است که پیامد این شناخت دقیق مبتنی بر مدل، به تدوین راه کارهای مناسب برای پیشگیری از رخ داد این پدیده هولناک می انجامد. References ۱. Rezaeian M. Getting to Know the Social Determinants and Individual Risk Factors Model for Suicide and Self-Harm. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۲۴; ۲۳ (۶): ۴۷۸-۸۱. ۲. Rezaeian M. Getting to Know Suicide and Self-Harm Prevention Model. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۲۴; ۲۳ (۸): ۶۶۰-۶۲. ۳. Rezaeian M. Getting to Know the Risk and Protective Factors of Suicidal Behavior Model and its Application in Schools. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۲۵; ۲۳ (۱۱): ۹۴۶-۷. ۴. Rezaeian M. Introducing the Conceptual Model of Suicide in Rural Areas. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۲۵; ۲۴ (۲): ۱۲۰-۲. ۵. Duprey EB, Handley ED, Wyman PA, Ross AJ, Cerulli C, Oshri A. Child maltreatment and youth suicide risk: A developmental conceptual model and implications for suicide prevention. Dev Psychopathol ۲۰۲۳; ۳۵(۴): ۱۷۳۲-۵۵. ۶. Angelakis I, Austin JL, Gooding P. Association of Childhood Maltreatment with Suicide Behaviors among Young People: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Netw Open ۲۰۲۰; ۳(۸): e۲۰۱۲۵۶۳. ۷. World Health Organization. Global status report on preventing violence against children ۲۰۲۰. ۲۰۲۰; World Health Organization. ارجاع: رضائیان م. معرفی مدل مفهومی رابطه ی مابین سوءرفتار دوره کودکی با خطر رفتار خودکشی گرایانه در دوره جوانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، سال ۱۴۰۴، دوره ۲۴ شماره ۳، صفحات: ۲۱۴-۲۱۲. Citation: Rezaeian M. Introducing the Conceptual Model for the Association between Child Maltreatment and Youth Suicide Risk. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۲۵; ۲۴ (۳): ۲۱۲-۴. [Farsi] [۱]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران کد پستی: ۷۷۱۸۱۷۵۹۱۱، تلفن: ۳۱۳۱۵۲۴۳-۰۳۴، پست الکترونیکی: moeygmr۲@yahoo.co.uk، ارکید: ۰۰۰۰-۰۰۰۳-۳۰۷۰-۰۱۶۶کلیدواژه ها
Youth Suicide Risk, خطر رفتار خودکشی گرایانه در دوره جوانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.