روند شهرنشینی از سال ۱۳۰۰ تاکنون در ایران

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: نهمین همایش بین المللی عمران، معماری و شهر سبز پایدار
  • کد COI اختصاصی: CASGC09_182
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 31
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید علی موسوی

دانشجوی دکتری جامعه شناسی، گرای فرهنگی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

اصغر محمدی

دانشیار گروه جامعه شناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد دهاقان

چکیده

در این مطالعه، روند شهرنشینی ایران در چهار دوره تاریخی مهم مورد بررسی قرار گرفته است: دوره پهلوی اول (۱۳۰۰–۱۳۲۰)، دوره پهلوی دوم (۱۳۲۰–۱۳۵۷)، دوره پس از انقلاب تا سال ۱۳۶۷ و دوران بازسازی پس از جنگ تحمیلی (۱۳۶۸ تاکنون). در دوره پهلوی اول، با تمرکز دولت بر نوسازی و تمرکزگرایی اداری، شهرنشینی در سطحی ابتدایی باقی ماند و جمعیت عمدتا در چند شهر مرکزی متمرکز بود. دوره پهلوی دوم شاهد رشد انفجاری جمعیت شهری به دلیل اصلاحات ارضی، توسعه صنایع و مهاجرت روستاییان بود، که منجر به شکل گیری طبقه کارگر و گسترش حاشیه نشینی شد. در دوره پس از انقلاب، به ویژه در زمان جنگ تحمیلی، مهاجرت های گسترده ناشی از ناامنی مناطق جنگ زده، رشد ناگهانی جمعیت شهری و چالش های زیربنایی را به دنبال داشت که با رکود اقتصادی و تمرکز فرهنگی بر ارزش های دینی همراه بود. دوران بازسازی پس از جنگ نیز با رشد شدید شهرنشینی، گسترش کلان شهرها و ایجاد شهرهای جدید مشخص شد، هرچند چالش هایی همچون نابرابری های اجتماعی و تخریب محیط زیست نیز به وجود آمد. روش تحقیق این پژوهش، مطالعه کتابخانه ای و تحلیلی اسناد تاریخی و پژوهش های مرتبط با شهرنشینی در ایران است که به کمک منابع متعدد به صورت کیفی انجام شده است. نتایج نشان می دهد هر دوره ویژگی ها و چالش های خاص خود را در فرآیند شهرنشینی داشته است که شناخت آن ها می تواند در برنامه ریزی شهری آینده موثر باشد.

کلیدواژه ها

آلودگی هوا، توسعه پایدار، حاشیه نشینی، شهرنشینی، صنعتی سازی.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.