حسن قمی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم تهران

ادبیات هنری کلامی است از این رو استفاده از مطالعات زبان شناختی در خوانش و تحلیل متون ادبی می تواند مفید باشد . نگره «سیستمی -نقشی» هالیدی یکی از این مطالعات است که علاوه بر تحلیل «واژه» و «جمله»، «متن» و «گفتمان» را نیز به عنوان واحد هایی زبانی بررسی می کند و حاصل این بررسی ها را در «بافت موقعیت» اثر قرار می دهد و می سنجد؛ به همین جهت برای مطالعات ادبی، سودمند است . این نگره، متن را در سه سطح : ساخت متنی، ساخت اندیشگانی و ساخت بینافردی مورد مطالعه و تحلیل قرار می دهد. نگارنده در این نوشتار، در چارچوب این نظریه به خوانش و تحلیل شعر «ققنوس» نیما یوشیج می پردازد. «ققنوس» نخستین شعر آزاد نیماست که در سال 1316 سروده شده است. این شعر علاوه بر اینکه طلیعه شعر آزاد ( نو نیمایی ) است سرآغاز «نماد گرایی اجتماعی» در شعر معاصر نیز به شمار می آید.

ققنوس؛ نگره سیستمی-نقشی هالیدی؛ نیما یوشیج