زاده ی اضطراب جهان (نگرش و مروری بر رمانتیسم در شعر معاصر ایران)

سال انتشار: 1389
محل انتشار: همایش کشوری افسانه
کد COI اختصاصی: MYTHICAL01_014
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 2076

نویسندگان

دکترای ادبیات فارسی – استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماه شهر)

چکیده

؛ رمانتیک از آغاز اصولا در نقد هنر ی جایگاهی نداشت و تنها به دیدگاهی اطلاق می شد که بر نقش عاطفه و تخیل در آثار هنری تاکید داشت . ورود این اصطلاح به فضای ادبی از حدود سال 1797 و با تاملات فردریش شلگل آغاز می شود و سپس در کشورها و مواضعدیگر مورد استفاده قرار می گیرد. اما شروع این مکتب مقدم ه ای دارد که بعدها با نام پیش رمانتیسم معروف می شود، یعنی دوره ای انتقالی که از پس کلاسیسم اتفاق می افتد و اندک اندک به رمانتیسمی تمام عیار منتهی می شود با شاعرانی چون : شاتوبریان، مادامدواستال، لامارتین، آلفرددووینی، ویکتور هوگو، آلفرد دوموسه، گوته، شلی، لرد بایرون، ویلیام بلیک، لرمانتف و ...دوران مدرنی که رمانتیسم در آن اتفاق می افتد از طرفی دوران تعارض ها و تناقض های بی شماری هم هست چرا که طبقه ی بورژوا به عنوان متولیان این مکتب هم از کلاسیک و شکوه و جبروت آن دل کنده اند و هم به دست آورد و ساحل نج اتی هم نرسید ه اند . نتیجه یاین موقعیت تنهایی و یاس است و مرگ اندیشی و بدبینی به تمام ساز و کار جهان. ورود تفکر رمانتیکی به ایران از اواخر عهد قاجار و اوایل مشروطیت آغاز می شود آن هم با اولین ترجمه هایی که از آثار شاعران و نویسندگان غربی صورت می گیرد . نقش نشریاتاین دوره در آشنایی شاعران و نویسندگان ایرانی با این منابع غنی و ارزشمند نقشی است انکار ناکردنی. منتها بدیهی است که در مشروطه به واسطه ی غلبه ی جو انقلابی گری تفکر رمانتیکی (که درون گرا و یاس آلود است ) چندان وزنی ندارد و تنها در اواخر مشروطیت است که باشکست این جنبش زمینه ی اجتماعی برای شکل گیری و رواج این اندیشه شکل می گیرد آن هم در آثار کسانی چون عارف قزوینی، میرزاده ی عشقی و سرانجام نیما یوشیج. بدیهی است که هرگز نمی توان انتظار داشت رمانتیسم همان گونه که در غرب شکل می گیرد و پیش می رود در ایران هم اتفاق بیفتد چرا که هر کشوری شرایط اجتماعی و تاریخی خود را دارد اما بررسی شعر معاصر فارسی نشان می دهد که اشتراکاتی میان رمانتیسمغربی و نوع ایران یاش وجود دارد و این امر البته نافی وجوه متعارض نخواهد بود. اما شاید بتوان گفت که آغاز رسمی این مکتب در شعر نو فارسی از اوایل دهه ی 1330 رقم می خورد و آن هم با شخصیتی چون فریدون توللی با درج این نکته که در آثار پراکنده ای هم بارقه هایی از این تفکر و رویکرد می توان سراغ گرفت، کسانی چون ملک الشعرای بهار، خانلری و حتی نیما (که افسانه ی او را مانیفست شاعران رمانتیک خوانده اند). شعر رمانتیک با رنگ و بوی ایرانی اش در فضای ادبی ایران سیر خود را آغاز می کند و پیش می رود و در مقطع مهمی چون کودتای 28 مرداد 1332 و شکست نهضت مردم و گسترش فضای اختناق و سرکوب در کشور و یاس و دلمردگی اهل فکر و قلم به اوج خود می رسد، در آثار شاع رانیچون: فریدون توللی، اسماعیل شاهرودی، گلچین گیلانی،سیروس مشفقی ،منوچهرآتشی، فریدون مشیری، حمید مصدق، فروغ فر خ زاد (شعرهای آغا زین)، نادر نادرپور، سهراب سپهری، شفیعی کدکنی، حسن هنرمندی ، احمد رضا احمدی،محمد زهری، اسماعیل خویی،محمود کیانوش ، منصوراوجی ، م . آزاد ، محمد علی اسلامی ندوشن ، مهدی سهیلی ،م .آزرم، شفیعی کدکنی، نصرت رحمانی، اخوان ثالث ، هوشنگ ابتهاج، سیاوش کسرایی و .... منتها بدیهی است که سیر این رمانتیسم بسته به شاعر و مقطع تاریخی اش گاه به سوی تغزلی صرفمیل کند و گاه به سوی مسائل اجتماعی و گاه یاسی فلسفی و....

کلیدواژه ها

رمانتیسم، شعر رمانتیک، شعر مشروطه، شعر نو

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.