محمد جواهری
محسن راستی اردکانی
احمدرضا رنجبری
عفت شبانیان

شهرستان نائین با مساحت بالغ بر 3247611 هکتار وسیع ترین شهرستان استان می باشد. مراتع این استان با وسعتی حدود 1650098 هکتار حدود 8 ماه از سال توسط 146350 رأس واحد دامی (گوسفند و بز) و 45000 رأس سایر احشام تعلیف می گردد. پراکنش دام در منطقه نامتناسب و تحت تأثیر پراکندگی آبشخورهای منطقه است. نژاد گوسفند نائینی غالبترین نژاد گوسفند منطقه است. بطور متوسط گوسفند روزانه بین 2 تا 7 لیتر آب مصرف می نماید. با توجه به محدودیت شدید منابع آبی منطقه کیفیت آب شرب گوسفند اهمیت به سزایی در اقتصاد دامپروری منطقه ایفا می نماید. هدف از اجرای این بررسی میزان بار میکربی منابع آبی مراتع شهرستان نائین بود. بدین منظور با هماهنگی اداره منابع طبیعی شهرستان نائین، مشخصات کلیه مراتع پروانه دار منطقه تهیه گردید و پس از حذف مراتع با شرایط یکسان، در مجموع 18 مرتع با شرایط متفاوت از لحاظ پوشش گیاهی، ارتفاع از سطح دریا، واقع شدن در دشت یا کوهستان انتخاب و در بهار 1384 نمونه های آب از آبشخورهای منطقه برای آزمایش میکربی در شرایط استریل برداشته شد و میزان بار میکربی MPN با استفاده از محیط کشت تعیین گردید. نتایج این بررسی نشان داد از مجموع 18 منبع آبی MPN در 100 میلی لیتر آب در 10 منبع بیش از 1100 بود و تعداد متفاوتی از اشریشیاکلی، کلیسیلا و پسودوموناس در آنها تأئید شد. از تعداد باقیمانده منابع آب فقط یک مورد فاقد رشد باکتری بوده (چشمه جموایرج) و در 7 مورد باقیمانده MPN بین 20 تا 150 تعیین گردید و وجود کلی فرم نیز در آن اثبات شد. مقادیر <200 MPN در 100 میلی لیتر آب مناسبترین آب برای شرب دام محسوب می گردد، هر چند که دام توان تحمل مقادیر بیش از این مقدار را نیز دارد ولی کلی فرمهای مدفوعی بیش از 1 برای دامهای جوان و بیش از 10 در 100 میلی لیتر آب برای دامهای بالغ ایجاد مشکل می نماید، که در این صورت احتمال آلودگی میکربی آب برای بعضی دامهای منطقه به ویژه بره ها وجود دارد. عدم رعایت توصیه های بهداشتی توسط دامداران، م همترین عامل در آلودگی میکربی بعضی آبشخورهای دام منطقه است.

آب، بارمیکربی، آبشخور، نائین