ادریس بذرافشان
علیرضا مهدوی اولیایی
ابوالقاسم مختاری

مقدمه: شهر کاشمر با جمعیتی بالغ بر هشتاد و نه هزار نفر در حال حاضر از منابع آب زیرزمینی جهت شرب استفاده نموده و هم اینک به دلیل دفع غیراصولی فاضلاب شهری و نیز کاهش نزولات جوی طی دهه گذشته در معرض خطر کمبود جدی و آلودگی آب قرار دارد. از این رو به دلیل اهمیت موضوع بهداشت آب، این تحقیق جهت تعیین برخی خصوصایت مهم شیمیایی و میکروبی منابع آب آشامیدنی شهر کاشمر طی سالهای 84-74 صورت گرفت. مواد و روش ها: تحقیق از نوع توصیفی بوده و طی آن از کلیه ی چاه های تأمین کننده آب آشامیدنی شهری طی چهار فصل نمونه های متعدد درمجموع به تعداد 280 نمونه جهت بررسی یمیایی و میکروبی اخذ شد. مقادیر مربوط به نیترات، نیتریت، کلرید، کلی کلی فرم ها و کلی فرم های مدفوعی با روش اسپکتروفتومتری، نیتراسیون آرژانتیومتری و تخمیر چند لوله ای کلی فرم ها اندازه گیری شد. برای تحلیل آماری از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. یافته ها: در این تحقیق 11 حلقه چاه آب آشامیدنی، براساس موقعیت محلی و احتمال خطر آلودگی، به دو دسته درون شهری (3 حلقه) و برون شهری (8 حلقه) تقسیم شدند. میانگین غلظت نیترات، نیتریت و کلرور چاه های درون و برون شهری اختلاف معنی دار نشان داد (P<0.02, P<0.03) نیترات در برخی چاه های درون شهری بالاتر از استاندارد ولی نیتریت و کلرور کلیه ی چاه ها کمتر از حد استاندارد بودند. مجموع نسبت غلظت واقعی نیترات و نیتریت به مقدار استاندارد آن ها (شاخص سازمان جهانی بهداشت) نیز محاسبه و مشخص شد در 2 حلقه چاه (بیش از حد مجاز) است. در خصوص نتایج میکروبی نیز هیچ چاه درون یا برون شهری آلودگی به کلی فرم های مدفوعی نداشت. نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که برخی از چاه های آب شرب شهر از نظر غلظت نیترات و نیتریت در شرایط نامطلوبی بوده و برخی نیز در معرض خطر آلدگی می باشند. توصیه می شود با توجه به مشخصات هیدرولیکی، شبکه ی توزیع آب آشامیدنی شهر از نظر نیترات و نیتریت مورد بررسی قرار گرفته و در صورت نیاز راه کارهای مناسب اتخاذ شود.

آب آشامیدنی، نیترات، نیتریت، کلی فرم ها