تبیین جامعه شناختی عوامل موثر بر گسترش فرهنگ مصرفی در کلانشهر تهران

هدف پژوهش حاضر تبیین گسترش نمودها و نشانه های فرهنگ مصرفی در کلان­شهر تهران است. ساکنان کلان­شهرها به ­طور مستمر و فزاینده در معرض هجوم ایماژها، نشانه­ ها و نمودهایی از فرهنگ مصرفی برآمده از نظام بازار هستند که وفور، تکثر و اثرات قوی آن، فردیت و خودآگاهی و قدرت انتخاب مصرف­ کنندگان را دایما در معرض تهدید و تخریب قرار می­ دهد. این وضعیت اثرگذاری قاطعی بر عواطف، احساسات، سلایق، خلق­ و خوها و سبک­ های زندگی کنشگران دارد، طوری­ که گاهی می­ توان از شیوع سبک­های زندگی مصرف­ گرا در میان ساکنان کلان­شهر صحبت کرد که پیامدهای نظیر ناخرسندهای عاطفی، ملالت­های روانی و فرسودگی ­های ذهنی را در پی دارد. میدان مطالعه پژوهش حاضر ساکنان کلان­شهر تهران است. روش مورد استفاده، کمی و از نوع پیمایشی است که داده­ های آن با استفاده از پرسشنامه محقق ساز گردآوری شده است. شیوه نمونه­ گیری از نوع احتمالی است که بر مبنای آن ۳۶۳ نفر موفق به تکمیل پرسشنامه شده­ اند. از آنجا که داده ها از توزیع و پراکندگی تقریبا نرمالی برخوردار بوده است، از روش های پارامتریک آماری استفاده شده است. یافته ها نشان دهنده آن است که بین فرهنگ مصرفی و متغیر های موردبررسی رابطه معنا داری وجود دارد. در بین عوامل زمینه‎ ای بین متغیر های سن و درآمد و فرهنگ مصرفی ارتباط معناداری دیده شده است و فرضیه لوکس گرایی با ۵۹درصد قوی ترین تبیین کننده و پیش بینی کننده فرهنگ مصرف گرایی بوده است. این امر را می توان معلول همان نظام بازار سرمایه داری و متنوع جامعه مدرن دانست. فرهنگ مصرفی به عنوان سازه ای اجتماعی با کمیت و کیفیت متفاوت در وضعیت های رفاهی گوناگون افراد، از نظام جهانی و ابعاد متفاوت  آن تاثیر می پذیرد.

کلیدواژه ها:

فرهنگ مصرفی ، تجمل گرایی ، سلیقه ، سبک زندگی ، انتخاب