تبیین متغیرهای اجتماعی فرهنگی موثر بر بیگانگی شغلی در ایران

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: فصلنامه جامعه شناسی فرهنگ و هنر، دوره: 7، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_SCART-7-1_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 60
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

اعظم رقیمی

دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی، واحد نراق، دانشگاه آزاد اسلامی، نراق، ایران

محمد حسین پوریانی

استادیار گروه جامعه شناسی، واحد نراق، دانشگاه آزاد اسلامی، نراق، ایران

علیرضا محسنی تبریزی

استاد گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

بیگانگی شغلی یا حس جدایی از کار که بعضا افراد از آن رنج می برند ناشی از فقدان هدف، استقلال یا معنای کار است. این پدیده که تاثیر عظیمی بر تعامل بین افراد، هویت و خودپنداره آنها دارد، از متغیرهای اجتماعی- فرهنگی متعددی تاثیر می پذیرد. پژوهش حاضر پیمایشی است در میان افراد شاغل در منطقه ۲ شهر تهران، در سه سازمان آموزش و پرورش و شهرداری و شعب بانکی، که داده ­­های آن از طریق پرسشنامه گردآوری شده و با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می ­­دهد که متغیرهایی چون «احساس بی­ قدرتی»، «ابهام نقش»، «بی­ هنجاری شغلی»، «احساس پوچی» و «نارضایتی شغلی» رابطه معناداری با بیگانگی شغلی دارند. سوای تفاوتی که برخی متغیرهای زمینه­ ای مثل جنسیت و سن در نوع و میزان بیگانگی از کار ایجاد می­ کند، بسترهایی اثرگذار نظیر «سلسله ­مراتب سازمانی» و «تمرکزگرایی» در تشدید یا کاهش این پدیده نقشی کلیدی دارند. همچنین  فرهنگ کار که خود متاثر از «سبک مدیریت» و «نوع ارتباطات در محیط کار» است به تشدید بیگانگی از کار دامن می ­زند. نتایج همچنین نشان می­دهد که دو عامل دیگر ارتباط مستقیم و معناداری با میزان بیگانگی شغلی کارکنان داشته ­اند: ناامنی شغلی و عدم تعادل کار و زندگی، بدین ­معنا که افزایش کارهای موقت، آزاد، و پاره وقت موجب شده است که کارکنان از ثبات، مزایا و روابط بلندمدت با سازمان ها محروم شوند و حس جداشدگی و حاشیه نشینی در میان آنها تقویت شود. حاصل آن­که، تبیین این عوامل اجتماعی- فرهنگی می تواند به سازمان ها کمک کند تا محیط های کاری پرمعنا، حمایتگر و رضایت بخشی ایجاد کنند که احساس بیگانگی را کاهش دهد.

کلیدواژه ها

بیگانگی, ناامنی شغلی, احساس بی قدرتی, تمرکزگرایی, ابهام نقش

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.