تحلیل ساختاری پیشرانهای کلیدی موثر بر تنش های آبی در شهرهای ایران (مورد مطالعه: کلانشهر اهواز)

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: فصلنامه چشم انداز شهرهای آینده، دوره: 5، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JVFC-5-3_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 70
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سعید ملکی

Department of Geography, Shahid Chamran University of Ahvaz

هوشنگ مرادی

Department of Geography, Shahid Chamran University of Ahvaz

سعید امان پور

Department of Geography, Shahid Chamran University of Ahvaz

چکیده

امروزه یکی از مهم ترین چالش های حال و آینده به ویژه در مناطق خشک جهان، مساله کم آبی و در مواردی بحران آب است. تنش های آبی در سطح داخلی کشورها نیز در بین ساکنان مکان های روستایی و شهری نیز به چشم می خورد. هدف از این مطالعه شناسایی عوامل کلیدی موثر بر تنش­های آبی در کلانشهراهواز با تکیه بر رویکرد آینده نگاری می باشد. ابتدا با دیدی سیستماتیک و ساختاری و بر پایه مبانی نظری حاصل شده و با استفاده از روش دلفی، شاخص ها و متغیرهای تاثیرگذار بر تنش آبی در کلان شهر اهواز در ابعاد ۵ گانه نهادی -  مدیریتی، طبیعی - زیست محیطی، سیاسی، اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی و زیرساختی- کالبدی استخراج شد. پس از تدوین سناریوها، از طریق مصاحبه با متخصصین هر سناریو تفسیر و روایی آنها مورد بررسی قرار گرفت و پیامدهای هر سناریو تحلیل و تفسیر شد؛ در این راستا، در پژوهش حاضر برای شناسایی مهم ترین شاخص ها و متغیرهای تاثیرگذار بر آینده های امنیت آبی کلان شهر اهواز در افق ۱۴۲۰، تعداد ۷۲ عامل کلیدی تاثیر گذار بر تنش های آبی شناسایی شد. از میان ۷۲ عامل کلیدی شناخته شده، پس از پایش (ترکیب همپوشانی­ها، حذف موارد بی ارتباط و مبهم و انجام اصلاحات لازم)، در نهایت ۴۶ متغیر تاثیرگذار تنش­های آبی بر امنیت فضاهای شهری کلان شهر اهواز استخراج شد. از میان ۴۶ عامل بررسی شده ۱۶ عامل به عنوان عوامل کلیدی موثر بر تنش های آبی ناشی از تغییر اقلیم در کلانشهر اهواز نقش عمده ای ایفا نموده و به عنوان بازیگران اصلی شناخته شدند. در نهایت، با بررسی نتایج، برای ۱۶ عامل اصلی، ۴۸ وضعیت احتمالی مشخص شد. در نهایت، ۴۸ وضعیت احتمالی برای آینده این کلانشهر در نظر گرفته شد که این وضعیت­ها طیفی از شرایط مطلوب تا بحرانی را شامل می­شدند.  ۲ سناریوهای قوی، ۴ سناریوهای با سازگاری بالا (سناریوهای باورکردنی)، ۹۹۹۹ سناریوهای ضعیف که سناریوهای با سازگاری بالا (تعداد ۴ سناریوی فوق)، نشان دهنده وضعیت حاکم موثر بر آینده تنش های آبی ناشی از تغییر اقلیم بر امنیت فضاهای شهری بر کلانشهر اهواز می­باشد. نتایج نشان می­دهد ۴ سناریو احتمال وقوع بیشتری بر تنشهای آبی و آینده کلانشهر اهواز دارند.

کلیدواژه ها

scenario planning, water security, climate change, Ahvaz metropolis, سناریونگاری, امنیت آبی, تغییر اقلیم, کلانشهر اهواز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.