ناصر پارسا - استادپزشکی و ژنتیک، انستیتو ملی بهداشت، مریلند، امریکا

پژوهشگران پیشرفتهای قابل توجه ای در شناخت علل بیولوژیکی (ویروسها و باکتریها)، بیوشیمیایی (مواد شیمیایی)، بیوفیزیکی (اشعه های یونی و غیریونی) سرطانهای انسان کرده اند. واژه «سرطان» در اینجا به بیش از 277 نوع بیماری سرطانی اطلاع می گردد. دانشمندان مراحل تولید سرطانها را تعیین کرده که چندین ژن موتاسیوندار در آن دخالت دارند. این تغییرات ژنتیکی باعث از هم گسیخته شدن نظم طبیعی تقسیم و تمایز سلولها می شود. اختلالات ژنتیکی از طریق وارثتی و غیروارثتی موجب تحولات جدید در کنترل رشد سلولی می شود. چهار گروه از ژنها که بطور مرر ناهنجاری پیدا می کنند نقش به سزایی در تولید سلول سرطان بازی می کنند. 1-آنکوژنها که ازدیاد فعالیتشان باعث رشد غیرقابل کنترل سلولها می شود. 2-ژنهای مهار کننده که فقدانشان باعث رشد غیرقابل کنترل سلولهای می شود. 3-ژنهای ترمیم کننده که در هنگام جهش یافتن قادر به ترمیم ردیف ناقص ژنها نیستند. 4-ژنهایی که مرگ سلولهایی که در ال سرطان شدن هستند فراهم می کنند. اگر خود این ژنها موتاسیون پیدا کنند، آنموقع سلول سرطانی می شود. در سلولهای سوماتیک بدن انسان میلوینها ژن وجود دارد. بعد از اتمام پروژه ژنتیک انسانی در 2003 مشاهده کردیم که فقط 23500 ژن فعال وجود دارد که 400000 نوع پروتئینهای مختلف را می سازند. 99/9% ژنها در همه انسانها یکسان هستند و فقط 0/1% ژنهای انسانها با همدیگر فرق دارد که باعث تنوعات ظاهری انسانها می شود. در حدود 93% سرطانها زائده تأثیرات عوامل محیطی است و فقط 7% آنها جنبه وراثتی دارد. به کمک پیشرفت های تکنولوژی در بیوانفورماتیک و تکنیکهای مولکولی اطلاعات زیادی بدست آمده که در شناخت زودرس بیماری سرطان کمک خواهد کرد و همچنین غربالگری به موقع برای بعضی از سرطانها کمک مؤثری در تشخیص زودرس آن مینماید. اثرات داروها را روی بیماریهای سرطان می توان مدیریت و حتی عوارض جانبی را پیشبینی کرد. در سالهای اخیر- مطالعا ژنتیک مولکولی- اساس مکانیسم تولید سرطانها را برایمان توجیح کرده است نتیجه کل این مطالعات مولکولی منجر به این شد که سرطانها جزء بیماریهای ژنتیکی هستند.

تغییرات ژنتیکی، ژنهای کلیدی، سرطان های انسان